Winterswijk

Ten tijde van het Romeinse Rijk leefden in de omgeving van Winterswijk Chamaven, en wellicht ook Bructeren. Er is in Winterswijk een bronzen munt gevonden van Galba. Naar alle waarschijnlijkheid is het dorp Winterswijk op zijn minst 1000 jaar oud. De naam Winterswijk komt van het Germaanse Winidaharis Wika, wat dochternederzetting van Winidahari betekende. Het oudste document, waaruit het bestaan van Winterswijk als afzonderlijk 'kerspel' (parochie) kan blijken, is een lijst van inkomsten van het St. Maurisstift in Münster (Duitsland). Dit geschrift dateert uit de eerste jaren van de 11e eeuw. Daaruit kan worden afgeleid dat de eerste lijnen waaruit het dorp zich ontwikkelde, reeds voor het jaar 1000 zichtbaar waren. Het is waarschijnlijk dat het ontstaan van de bebouwde kom in verband heeft gestaan met de stichting van een kerk. De oudste berichten spreken namelijk van een 'parochia Winterswijk' of vermelden de aanwezigheid van een geestelijke aldaar. In deze tijd was de parochie Winterswijk onderdeel van het Graafschap Lohn. In 1300 behoorde Winterswijk nog tot Berka in kerspel Rheinberg (Rijnberk). Vanaf 1316 viel het onder de heerlijkheid Bredevoort.

Sinds de 11e eeuw bezat het klooster of stift St.- Mauritius in Münster een uithof in Winterswijk, de hoofdhof lag op de Wheme of de burcht Starkenrode. In 1223 wordt de hoofdhof van Winterswijk, Starkenrode, geschonken aan klooster Bethlehem bij Doetinchem. In 1234 ruilt graaf Herman I van Lohn de curtis Varsseveld tegen hof Starkerode te Winterswijk. In de 14e en 15e eeuw is er nog steeds sprake van een Hof van Winterswijk.

Winterswijk is altijd een vrij groot dorp geweest met minstens twee hoven en bijgebouwen, omringt door grachten. Mogelijk heeft Winterswijk zelfs een beperkte mate van verdedigbaarheid gekend. Nog in 2011 werden sporen van Middeleeuwse grachten aangetroffen.

In de 17de eeuw werd onder Bommenberend het katholicisme tijdelijk en kortstondig hersteld. In 1799 werd de rust in het dorp verstoord door de executie van orangiste de Freule van Dorth wegens het veroorzaken van "oproerstokerij". Tot de gemeentelijke hervormingen van 1811 viel Winterswijk bestuurlijk onder de heerlijkheid Bredevoort, in dat jaar werd Winterswijk op 14 maart een zelfstandige gemeente. In 1816 kreeg de gemeente een gemeentewapen. Na de Protestantse Reformatie werd Winterswijk hervormd, in tegenstelling tot katholiek gebleven plaatsen in de omgeving zoals Groenlo en Lichtenvoorde. In 1850 telde de toenmalige gemeente Winterswijk, met een oppervlakte van 138 km², 7595 inwoners. Winterswijk heeft een museum, Museum Freriks, waar de geschiedenis op alle vlakken goed terug te vinden is.

Op 21 november 1847 vindt er in de Verenigde Staten een scheepsramp plaats die een aantal Winterswijkse families in rouw deed dompelen. Ongeveer 51 Winterswijkers die via immigratie hun geluk zochten in het 'beloofde land' komen na 2 maanden reizen op tragische wijze om het leven als het schip de SS Phoenix door brand vergaat op enkele luttele kilometers voor de eindbestemming, Sheboygan, Wisconsin. (Precieze aantallen van slachtoffers zijn niet bekend) Circa 40 van de omgekomen Winterswijkers zijn kinderen. De overlevenden werden opgevangen in het stadje, waarbij de bevolking alles deed om de overlevenden te kunnen helpen. Doordat Sheboygan geen telegraafverbinding had met andere steden, kwam het nieuws over de ramp maar mondjesmaat naar buiten. Het duurde bijna 3 maanden voor het nieuws Nederland bereikte, waarop er een dag van rouw werd afgekondigd en er overal in het land kerkklokken luidden ten teken van rouw.

Reacties Statistieken

| | Publiek | Engels