gekandelaarde paardenkastanjes

Deze paardenkastanjes zijn op een bijzondere manier gesnoeid. We noemen dit 'gekandelaard'. Bomen in de stad zijn een beetje als wilde dieren in een dierentuin. Hun vrijheid wordt beknot, voor de veiligheid van de mensen en de gebouwen. Door ze te 'kandelaren' zorg je ervoor dat de bomen nooit groter worden. De kleinere takken op de zware zijtakken worden afgezaagd waardoor de bomen het uitzicht van een kandelaar krijgen, dit gebeurt om de 5 à 6 jaar. Dit valt te vergelijken met het knotten van wilgen, die i.p.v. tot op enkele zware takken volledig worden teruggesnoeid tot op hun stam en dus eigenlijk het extreme geval zijn van gekandelaarde bomen.

De paardenkastanje heeft het in onze contreien erg moeilijk. Een eerste grote probleem voor de paardenkastanjes, is de paardenkastanjemineermot. In Leuven heerste er een erge plaag in 2006. Dit vlindertje is amper 5mm groot maar legt zijn eitjes op de bladeren. De rupsen banen zich al bladmoes etend een weg door de bladeren, waardoor het lijkt alsof het al herfst is in de zomer. De larven overleven in popstadium in de afgevallen bladeren. Door de hogere temperaturen ten gevolge van de klimaatopwarming kunnen de mineermotten sneller hun levenscyclus doorlopen. Daardoor zijn er meerdere generaties per zomer en worden de aantastingen groter. Wat alvast helpt is zo snel mogelijk afgevallen bladeren verwijderen.

En alsof dat nog niet genoeg schade toebrengt, heeft de boom tegenwoordig ook meer en meer last van de bloedingsziekte. Al meer dan één derde van de paardenkastanjes zou ermee besmet zijn. Over de oorzaak van de ziekte is nagenoeg nog niets geweten. Het gaat om een bacteriële ziekte waarbij de bast van de boom wordt aangetast en loslaat. Ongedierte kan zo gemakkelijk onder de overgebleven bast komen en zo de boom verder aantasten. De zieke bomen hebben plekjes op de stam waar bruin vocht uit loopt. In een later stadium barst de stam open en uiteindelijk sterft de boom. Er zijn recent een aantal experimenten waarbij de stam wordt omwikkeld door darmen met warm (ongeveer 40°C) water. De boom zou hier amper last van hebben, terwijl de bacterie sterk teruggedrongen wordt.

Ondertussen is een groot deel van ons paardenkastanje bestand ziek, dus de toekomst van de paardenkastanje ziet er niet zo rooskleurig uit.

Vroeger was de paardenkastanje nochtans een geliefde stadsboom die goed tegen vervuiling en verharding kon. Het was de lievelingsboom van Leopold II die dan ook zowat alle lanen voorzag van een rij paardenkastanjes.

Paardenkastanjes vind je ook vaak aan de zuidkant van een boerderij. Daar plantte men vroeger de boom om heksen gunstig te stemmen. Men geloofde immers dat heksen zich overdag vermomden in uilen. Zo riepen uilen Oe-oeee om mensen schrik aan te jagen. De paardenkastanje is één van de favoriete uitrust-bomen van de uil. Door de heksen een rustplaatsje aan te bieden, hoopte men te ontsnappen aan allerlei slechte betoveringen.

De Latijnse naam hippocastanum, is waarschijnlijk uit het Turks afkomstig en betekent 'paarden die kastanjes eten'. Hoewel de vruchten op elkaar lijken, is de paardenkastanje voor ons niet eetbaar, in tegenstelling tot de tamme kastanje. De twee boomsoorten zijn dan ook absoluut niet aan elkaar verwant. Voor paarden (en ander vee) is de paardenkastanje wel eetbaar. Paarden met keel- en ademhalingsproblemen werden vroeger op een kastanjes-dieet gezet, evenals drachtige merries.

BOS+