Parochiekerk Sint-Martinus

De parochiekerk Sint-Martinus gaat terug op een gebedshuis dat reeds in de 12de eeuw werd opgericht en een oudere bidplaats verving. In de loop der eeuwen werd de kerk vergroot en aangepast. Door de restauratie in de 19de eeuw verkreeg de kerk een dominant neoromaans karakter. Ten zuiden van de kerk, op het kerkhof, staat de imposante grafkapel van Monseigneur Lambrecht.

Georiënteerde parochiekerk midden een half vrijliggend ovaal kerkhof in een bocht van de straat tussen nummers 69-71 en nummer 73 / Mandenmakersstraat. Vroeger ommuurd kerkhof, thans enkel nog met smeedijzeren omheining op bakstenen sokkel, ter hoogte van Mgr. Lambrechtstraat voorzien van toegangshek aan zware vierkante bakstenen hekpijlers met bolbekroning tegenover Westelijke portaal van de kerk.
De plattegrond ontvouwt nu een driebeukig schip van vijf traveeën, recht afgesloten uitspringende transeptarmen, vierkante klokkentoren boven de kruising met in het verlengde het vlak afgesloten koor. Metselwerk van onregelmatig gekapte Doornikse steen voor het schip en het tegen het zuidelijk transept toegevoegde traptorentje, met gebruik van hardsteen voor onder meer: hoekkettingen, geveloren en kraagstenen, omlijsting van rondboogportaal en de overwegend kleine rondboogvensters. Leien bedaking. Transeptarmen overwegend van baksteen met schaarse verwerking van zandsteen. Zuidelijke transeptarm uit de 15de tot 16de eeuw (?) met overhoekse steunberen en tweeledig getraceerd ruim spitsbooglicht in de Zuidelijke gevel. Noordtranseptarm uit de 16de of 15de eeuw met drieledig getraceerd spitsboogvenster; puntgeveltop recent gecementeerd en voorzien van imitatiebaksteenbeschildering. Bakstenen kooruitbreiding voorzien van hardstenen tweelichten met deelzuiltje zoals boven het westportaal. Koorgevels gedeeltelijk bezet met leien. Vrij zware dakruiter bestaande uit vierkante getimmerde klokkenkamer bekleed met leien en bekroond door een ingesnoerde achtzijdige leien spits met vier wijzerplaten onder houten luifeltjes. Zeer sobere bakstenen sacristie en berging.
Middenbeuk met lage rondboogvormige scheibogen rustend op vrij gedrongen rechthoekige pijlers met hoekafschuiningen. Schijnbaar originele hoge rondboog tussen schip en kruising; spitsboogvormige bogen tussen kruising en transeptarmen. Schip en koor met tonvormige houten overwelving. Bepleisterd stenen kruisribgewelf van zuidelijk transept op kraagstenen.
Mobilair: Gepolychromeerd houten beeld van Heilige Martinus bisschop uit de 18de eeuw; neogotisch hoofd- en twee zijaltaren van hout en steen; twee neogotische eiken koorbanken; in drie afzonderlijke stukken in het koor verspreide neogotische eiken communiebank; twee neogotische eiken biechtstoelen; doopvont (ijzer en koper) uit 17de tot 18de eeuw; kruisweg van gepolychromeerd gips door Aloïs De Beule uit de eerste helft van de 20ste eeuw. Neogotisch glasraam koor met 3 vrouwelijke heiligen, verwijzend naar de zusters van Monseigneur Lambrecht, vermoedelijke schenksters, gedateerd rechts onder 1899 (?) en afkomstig van het atelier Osterrath.

Bron: https://inventaris.onroerenderfgoed.be/erfgoedobjecten/27802

Rudy Wuyts