Rozebeeksestraat

Beschrijving

Weg die in het centrum start als het verlengde van de Kasteelstraat en tot aan de Heirweg in het oosten van de gemeente loopt, onderweg de Rijksweg en de spoorlijn kruisend. Vermeld in 1784 als "straete commende van Roosebeke naer Lendelede". Wordt op de Atlas der Buurtwegen (1847) aangeduid als "Oostrozebekestraat", vanaf 1978 "Rozebeeksestraat" genoemd. In het eerste decennium van de 20ste eeuw wordt de straat verhard met grind, en rond het midden van de 20ste eeuw geasfalteerd.
In 1430 wordt "eene molenwech" vermeld, wat duidt op het bestaan van een molen op Lendeleeds grondgebied. De "Plaatsemolen", soms ook "Oost Lendelé meulen" genoemd, is gelegen binnen de dorpsheerlijkheid en situeerde zich langs de Rozebeeksestraat (zuidzijde, t.h.v. nr. 34). De open staakmolen werd gebruikt als korenmolen. De molen wordt vermeld in de Twintigste Penningcohieren uit 1571, en in 1700 omschreven als: "eenen cooren windtmeulen met syne toebehoorten, huijs ende scheuren gestaan inde selve prochie van Lendelede, wat oost van de Kercke". In 1803 is de molen nog steeds eigendom van de laatste heer van Lendelede, baron de la Grange. In 1877 wordt de Plaatsemolen afgebroken.
Reeds in 1883 (kaart Institut Cartographique Militaire) stond t.h.v. nr. 34 een kruisbeeld, het "Plaatsemolenkruis" of "Gheysens' Kruis". Het gietijzeren kruis geplaatst op een pijler van het tuinmuurtje van nr. 34 verdween ca. 1960-1962, wellicht samen met de afbraak van de woning. Ook ter hoogte van nr. 76 bevond zich eertijds een kruis, het "Vermeersch' Kruis", aangebracht tegen een stalgevel langs straatzijde. Het kruisbeeld werd nog niet aangeduid op de kaart van het Institut Cartographique Militaire (einde 19de eeuw) en verdween bij de aanleg van de Rijksweg in 1962. Er wordt op bovengenoemde kaart tevens een kapel afgebeeld op de kruising met de spoorlijn, t.h.v. nr. 123, thans verdwenen. In 1928 werd ter hoogte van nr. 59 een roterij ("roterij Verbeke") opgericht. T.h.v. nr. 3 ontstond in 1930 cinema "Concordia", die bleef bestaan tot het begin van de jaren 1970 (cf. Kasteelstraat).
Straat met vnl. woon- en agrarische functie. Op historische kaarten komt verspreide hoevebebouwing voor tussen de Meikapelstraat en de Heirweg, o.m. t.h.v. nr. 123, cf. tiendboek van de heerlijkheid Schardauwe uit 1724. Nr. 125, hoeve "Ten Aerde", diepergelegen hoeve afgebeeld op de Atlas der Buurtwegen (1847), bakstenen volumes onder zadeldaken, met vernieuwd woonhuis en haaks daarop georiënteerde stal en schuur.
Verspreid over de straat komen enkele eenlaagswoningen onder zadeldak voor, waarvan sommige reeds afgebeeld staan op de Atlas der Buurtwegen (1847). Nr. 139, diepergeleger volume in vervallen staat (leegstaand), met getoogde muuropeningen waarin schuiframen en luiken. Nrs. 75-79, schuin op de rooilijn gesitueerde driewoonst waarvan nrs. 77-79 teruggaan tot de eerste helft van de 19de eeuw (Atlas der Buurtwegen, 1847). Nr. 77 voorzien van getoogde muuropeningen en bewaard schrijnwerk. Nr. 75 verbouwd, nr. 79 vervangen door nieuwbouw. Nr. 49, schuin tegenover de straat gesitueerde achteruitgelegen woning, voorzien van nieuwe bepleistering met voegwerkimitatie, rechthoekige muuropeningen. Vrijstaande eenlaagswoningen uit het begin van de 20ste eeuw treft men o.m. aan bij nrs. 36 en 53, beide gekenmerkt door getrapt baksteenfries onder de gootlijst. Getoogde muuropeningen, bij nr. 36 gemarkeerd door natuurstenen hoek- en sluitstenen waarin apart hedendaags schrijnwerk, bij nr. 53 oorspronkelijk onder druiplijst, thans gedicht en vervangen door rechthoekige muuropeningen. Natuurstenen banden en industriële ankers bij nr. 36, nr. 53 witgekalkt op bruine plint. Beide met aangebouwde garage onder lagere nok. Nr. 36 werd volgens kadaster ca. 1914 gebouwd door landbouwers Pieter Neyrinck en Karel Hanson.
Tevens enkele clusters werkmanshuisjes van vnl. twee bouwlagen onder pannen zadeldak, o.m. nrs. 61-67, schuin tegenover de straat gesitueerd, oorspronkelijk met getoogde openingen en overhoekse muizentandfries boven de eerste bouwlaag, zoals bewaard bij nrs. 61-63, thans omgebouwd tot één woning. Nr. 65 vervangen door eenlaagswoning onder mansardedak, nr. 67 bepleisterd, met vergrote muuropening in de eerste bouwlaag. Nrs. 105-119, alle verbouwd en voorzien van nieuw parement.
Huidig straatbeeld grotendeels getypeerd door woningen van twee bouwlagen onder zadeldak, daterend uit het tweede en derde kwart van de 20ste eeuw, nabij het centrum vnl. rijbebouwing, verderaf hoofdzakelijk vrijstaand en halfopen. Nr. 42, enkelhuis van twee traveeën met nieuw parement, bewaard schrijnwerk in de eerste bouwlaag. Nrs. 106-108, samenstel van twee enkelhuizen van twee bouwlagen en garage, oorspronkelijk opgebouwd in spiegelbeeld en onder langs beide zijden laag afhellend schilddak. Nr. 108 volledig verbouwd, nr. 106 met bewaard parement verlevendigd door witbakstenen banden, met doorlopende lateien boven de rechte muuropeningen en gevelritmering in de vorm van lisenen. Nieuw schrijnwerk.
Vanaf de Beukenlaan enkele vrijstaande eengezinswoningen in tuin uit het derde en vierde kwart van de 20ste eeuw.
Getuigen van voormalige industriële activiteit vindt men op nr. 54 (cf. verder) en achter nr. 59 waar voorheen een roterij gelegen was, die in 1941 beschikte over drie rootkamers.
ARCHIEF ROGER VANDEWALLE.
KADASTERARCHIEF WEST-VLAANDEREN, 207: Mutatieschetsen, Lendelede, 1914/12.
RIJKSARCHIEF GENT, Fonds de Ghellinck De Vaernewijck. Supplement, nr. 324: Tiendboek van de heerlijkheid Schardauwe, 1724.
RIJKSARCHIEF KORTRIJK, Aanwinsten, VI, nr. 5483: Renteboek Steurenambacht, 1784.
DELAERE J., 75 Lendeleedse straatnamen, in Lethae, nr. 14, 1995, p. 25.
DELAERE J., Geschiedenis van Lendelede tot 2000, Kortrijk, 2000, p. 291, 346, 481, 491.
Onze vlasvezelbereidingsnijverheid. Jaarboek 1941. Textielcentrale, Kortrijk, 1941, p. 238.

[email protected]