Het begijnhof: de infirmerie met zicht op de hemel

Het gebouw dat vandaag het cultureel centrum herbergt, was vroeger de infirmerie van het begijnhof. Zieke begijnen werden verzorgd in deze infirmerie. Bejaarde begijnen konden hier hun oude dag slijten, maar daar stond wel tegenover dat ze afzagen van al hun aardse bezittingen. Ook anderen van buiten het hof konden hier verzorgd worden. Deze activiteit was een interessante bron van inkomsten. Trouwens de infirmerie was min of meer een zelfstandige eenheid die vaak rijk was en het in heel wat aangelegenheden voor het zeggen had. Of er mannen verzorgd werden, is niet duidelijk. Mannen mochten immers niet binnen de muren van het hof slapen. Niet toevallig liggen infirmerieën aan de buitenzijde van het hof. Enerzijds werd op die manier mogelijk besmettingsgevaar buiten de gemeenschap gehouden en anderzijds was er een directe en aparte verbinding met de buitenwereld. Dit was o.a. geval wanneer er beroep moest gedaan worden op een chirurgijn om breuken te zetten of een aderlating uit te voeren.

Tijdens de Franse periode bleven infirmerieën bestaan en werd er door de vroegere begijnen zorg toegediend. Bekwaam zorgpersoneel was niet zo gemakkelijk te vinden en zieke en gewonde soldaten van Napoleons leger konden hier enig soelaas vinden. Wel dienden de begijnen hun habijt af te leggen en wereldse kleren te dragen.

In het begin van de 19de eeuw werd het gebouw door de stad ingericht als ‘burgergodshuis’ en werden er ook bejaarden verzorgd.

Verzorging betekende in de middeleeuwen niet dat men de mogelijkheden en de middelen had om te genezen. Gewassen worden, propere kleding, fatsoenlijk eten en een plaats om te slapen waren doorgaans de belangrijkste zorgen. Waarschijnlijk zouden er ook wel kruiden gebruikt worden, al was het maar om symptomen zoals koorts of buikkrampen tegen te gaan. Eigenlijk was de middeleeuwer ervan overtuigd dat de zieke overgeleverd was aan de genade Gods. Een zieke kon zich dan ook best voorbereiden op een ‘goede dood’. Daarom dat veel ziekenzalen een inkijk hadden op de kapel en deel konden nemen aan de misviering. Deze kapel kan je aan de buitenzijde gemakkelijk herkennen aan de hoge spitsboogramen. Onder het dak van het bouwvolume dat dwars op de kapel staat, was waarschijnlijk de ziekenzaal of ‘beyaert’.

Het gebouw werd verwoest tijdens de Eerste Wereldoorlog maar reeds in 1915 hersteld.

Jan Rymenams