Het Persooncollege, priesters tijdens epidemies

Het Persoonscollege heeft niet rechtstreeks iets te maken met epidemies. Het was door Eschius, pastoor van het begijnhof, dat hier een college gevestigd werd voor de opleiding van priesters. Maar tevoren was het een weeshuis en een gasthuis, in de vroege 14de eeuw gesticht door een Arnoud vanden Cruce, eveneens een pastoor van het begijnhof.

Priesters waren zeker niet immuun voor de epidemies. Zo verhaalt Adrianus Heylen, archivaris van de abdij van Tongerlo op het einde van de 18de eeuw, dat in 1629 parochiepriester Joannes Hulst en zijn opvolger Joannes de Pauw slachtoffers werden van de pest. Er zouden nog negen andere priesters hun lot volgen. De abdij van Tongerlo zou tussen 1629 en 1636 negen van haar broeders in Diest verloren hebben.

Priesters bleven tijdens epidemies vaak hun normale taken uitvoeren zoals het vieren van de Eucharistie, het horen van biecht en het toedienen van het heilig Oliesel. Men moet goed begrijpen dat de sacramenten bij het ambt van priester hoorden en dat deze niet zomaar door cellebroeders of -zusters konden uitgevoerd worden. Zo zullen de Kapucijnen die eveneens ziekenverzorgers waren, een speciale toestemming krijgen om biecht te horen.

Het kunnen deelnemen aan de Eucharistieviering was voor de burgers van bijzonder belang. Soms werden er voor de pestzieken aparte missen georganiseerd. Tijdens de dysenterieplagen van de 18de eeuw bleven de katholieke kerken, in tegenstelling tot de protestantse diensten, vol zitten. Samen met de bedevaarten is het niet onwaarschijnlijk dat dit de verspreiding van de ziekten in de hand werkten. Het was ook in die periode dat de priesters vanop de kansel de maatregelen van de overheid aan het ongeletterde volk kenbaar maakten. Tijdens de Spaanse griep hadden de priesters hun handen vol om de zieken te bezoeken. In sommige dorpen werden de doodklokken niet meer geluid om paniek of depressie te vermijden.

Jan Rymenams