Maria-Theresialei

Maria-Theresia van Oostenrijk (1717-1780) was amper 23 toen ze de heerschappij kreeg over het machtige Habsburgse rijk. Dat gebeurde eerder toevallig: haar vader, Keizer Karel VI, besloot om de Pragmatieke Sanctie af te kondigen, waardoor vrouwelijke troonopvolging mogelijk werd: zijn enige zoon was immers snel na de geboorte gestorven. Tocht dacht de Keizer dat deze sanctie niet nodig zou zijn, hij hoopte dat zijn zieke vrouw snel zou sterven en hij met een jongere vrouw alsnog een zoon zou krijgen. Dat gebeurde niet: Karel VI stierf onverwacht aan een paddenstoelvergiftiging. In 1940 erfde Maria-Theresia de troon en werd zo de eerste én de enige koningin in de 650 jaar durende Habsburg-dynastie.

Buitenlandse mogendheden zagen haar als een zwakke prooi en ontketenden de Oostenrijkse Successieoorlog. Maar Maria-Theresia ontpopte zich, zonder enige voorkennis, tot een volleerde monarch. Ze heroverde quasi alle verloren gebieden en kreeg de economie van het rijk op orde. Daarnaast seculariseerde ze het onderwijs en voerde ze de schoolplicht in.

Ondanks het feit dat ze quasi voortdurend zwanger was – ze kreeg zestien kinderen – stond Maria-Theresia stevig haar mannetje. Ook op militair vlak trouwens: in navolging van haar voorgangers reed ze paard, wat volstrekt not done was voor dames, en ontketende zo een ware rage in Wenen. Haar man vond het allemaal oké, het stel hield veel van elkaar én deelde het echtelijk bed – iets wat in die tijd zeer ongewoon was.

Je zou Maria-Theresia een feministe kunnen noemen, ware het niet dat ze het herstel van de mannelijke heerschappij als haar belangrijkste taak zag. Ze had dan wel zelf haar man mogen uitkiezen, haar dochters gunde ze dit niet: zij werden genadeloos uitgehuwelijkt aan strategische bondgenoten. Zo geschiedde ook met Marie-Antoinette, die trouwde met de Franse zonnekoning Lodewijk IV. 

zij-kant