Leerlooierijen in Stavelot: een stinkende maar voorspoedige industrie

De eerste vermeldingen van leerlooierijen, weekkuilen en droogschuren in de regio van Stavelot en Malmedy dateren uit de 16de eeuw. In de 17de eeuw is de reputatie van beide steden in gans Europa bekend. De streek had alles voor de productie van hoogwaardig leer. De eikenbossen leverden de looistoffen en het water van de Amblève was zuiver en overvloedig aanwezig. Het looien is echter een sterk vervuilende activiteit en in Stavelot werd in 1681 verboden om gebruik te maken van de vijvers van de abdij en de molenkanalen. Bezoekers van de stad klaagden over de onfrisse geuren.

De uitbreiding van het wegennet in de 18de eeuw en vooral het feit dat tijdens de Franse overheersing grenzen wegvallen, maakten dat het leer verhandeld werd op de grote beurs van Frankfurt en uitgevoerd werd naar Duitsland, Polen, Zweden en Denemarken. In 1800 telt men 26 ondernemingen in Stavelot.

Maar na de val van Napoleon in 1815 werden de grenzen opnieuw gecontroleerd. Malmedy behoorde tot Pruisen en diende douanetol te betalen voor de ingevoerde huiden en looistoffen. Stavelot daarentegen profiteerde van het gunstiger tolregime van Holland. Huiden werden vanuit Zuid-Amerika ingevoerd via de haven van Antwerpen en de looistof tannine werd in het land zelf geproduceerd. De aanleg van een spoorweg Stavelot – Spa in 1865 met een aansluiting op het net naar Antwerpen en Duitsland, gaven een nieuw elan aan de bedrijvigheid. Reeds in de19de eeuw werd de lokale industrie bedreigd. Rubber werd het nieuwe vervangmateriaal voor heel wat lederproducten. Het looien met chemische middelen ging veel sneller dan de lokale, traditionele werkwijze. En tenslotte, de Balkanlanden werden stevige concurrenten. In 1950 sloot de laatste leerlooierij in Stavelot.

Jan Rymenams