Herinneringssite van de wereldoorlogen

Hoewel volgens de dienst van toerisme deze plaats een eerbetoon is aan de Amerikaanse troepen die Stavelot in 1944 verdedigden en aan de soldaten, verzetsstrijders en burgers die sneuvelden tijdens de twee wereldoorlogen, valt onmiddellijk het bronzen gedenkmonument van de Eerste Wereldoorlog op. Nochtans heeft Stavelot niet bijzonder hard geleden in deze periode.

Verschillende leden van de verzetsgroep La Dame Blanche-netwerk kwamen van Stavelot. De familie Grandprez, industriëlen, rapporteerde de bewegingen van Duitse troepen naar Verdun en hielpen jonge mannen te ontsnappen naar Nederland. Hun lot kende een tragisch einde wanneer twee leden van de familie Grandprez (Constant en Élise) en Lambrecht gearresteerd werden op beschuldiging van een Duitse agent die in de organisatie was geïnfiltreerd. Ze werden gefusilleerd en François en Marie Grandprez worden veroordeeld tot vijftien jaar dwangarbeid. Het monument vermeldt de zes militairen en de elf burgerslachtoffers.

Het monument werd op 8 augustus 1921 ingehuldigd. Het is van de hand van de Parijse beeldhouwer Maxime Real del Sarte en gelijkt sterk op enkele andere monumenten van zijn hand en die gegroepeerd worden onder de noemer ‘Terre de France’. Om het beeld op een geschikte plaats op te stellen werd in 1920 een nieuw park aangelegd, achter de muur die we hier zien. In 1989 startten men evenwel met archeologische opgravingen en werd het beeld naar de huidige locatie verplaatst.

We zien hier ook nog het standbeeld van generaal Jacques, die zich onderscheidde tijdens de Slag aan de IJzer in 1914.

Tijdens de Tweede Wereldoorlog had Stavelot erg te lijden tijdens het Ardennenoffensief. 164 inwoners van Stavelot werden in 1944 door de SS om het leven gebracht. De slachtoffers werden tijdelijk begraven in een massagraf in de kloostertuin.

Uiteindelijk groeide deze locatie uit tot een 'muur van de herinnering' waar we tal van monumenten en plaquettes zien. Naast de reeds vernoemde, wordt hier ook hulde gebracht aan de bevrijding van Stavelot, de geallieerden die gevallen zijn tijdens de verdediging van de stad in december 1944, de gesneuvelde soldaten en vliegeniers...

Jan Rymenams