De 19e-eeuwse beplanting van de vesting (Diest)

Volgens een verordening van 18 mei 1852 dienden verdedigingswerken beplant te worden met loofbomen, hakhout en hagen. In vredestijd werd het hout deels verkocht en deels gebruikt voor onderhoud van de militaire installaties. Er was een flink deel minder economsich hout permanent aanwezig. De bedoeling hiervan was om de vijand te hinderen bij het naderen van de vesting. Niet toevallig werd meidoorn aangeplant, een soort die we vandaag nog veel veelvuldig tegenkomen en die dichte struwelen vormt.

In de winters van 1855 tot en met 1857 werden 5.271 eiken, 704 olmen (iepen), 1.584 beuken, 4.100 elzen, 6.800 wilgen en 19.125 meidoorns aangeplant.
Nadat de stadswallen hun militaire bestemming verloren hadden, fungeerde dit 'bos' voor de Diestse bevolking als plaats om te flaneren. Maar de vreugde was van relatief korte duur. De stad verwierf de vesten en gebruikte ze als ideale groeve voor stenen en zand. De kuilen werd gevuld met vuilnis. De bomen werden gerooid en verkocht. Ondanks het protest van natuurminnende verenigingen bleef de nivellering doorgaan en als bij wonder bleef een deel van de noordoostelijke vesting bewaard.
Opmerkelijk is dat een 'klassering' als landschap pas in 1963 werd overwogen maar dat een daadwerkelijke bescherming als 'stadsgezicht' er pas op 25 mei 1996 zou komen!
Van de oorspronkelijke hoogstammige aanplantingen bleven er alleen enkele beuken langs de Leopoldvest en de Antwerpsestraat staan. Wegens de aanwezigheid van reuzenzwam moesten in 1998-1999 verschillende beuken gerooid worden.

Het resterende gedeelte van de wal tussen de Halve Maan en het station, langs de huidige Leopoldvest, werd in 1959, bij de aanleg van de ringweg en op aandringen van stadsarchivaris Van der Linden, door het toenmalige 'Groen Plan' (Ministerie van Openbare Werken) opnieuw beplant. Deze beplanting beslaat een groot gedeelte van de 'plongée' (bovenvlak) van de hoofdwal tussen de Schaffensepoort en de parking bij het stadion. Ze bestaat uit een dubbele rij esdoorns, meestal Noorse esdoorn en ook gewone esdoorn en, uitzonderlijk, ook Italiaanse populier, witte abeel of Hollandse linde.
Interessant is dat we op de wallen een bijzondere soort van de esdoornfamilie kunnen zien: Spaanse aak, met een duidelijk herkenbaar 'gelobd' blad. Het is een soort die je eerder op kalkrijke en erg zonnige plaatsen zal terugvinden.

Jan Rymenams