Gallo-Romeinen in Walsbets: de tumulus van Bortombe

Van ver reeds zie je kleine heuvel in het landscap afgebakend door een boom. In het ‘Tombeveld’ ligt de Romeinse tumulus (tweede helft 2de eeuw-begin 3de eeuw) met een diameter van circa 20-25 meter. Een tumulus is een Romeinse grafheuvel die opgetrokken werd boven het crematiegraf van een vooraanstaand persoon. De grafheuvel bevindt zich op ongeveer anderhalve kilometer van het opgegraven Romeins villacomplex van Hemelrijk.

Het opleven van de tumulusbegraving in Haspengouw vond vermoedelijk rond de jaren 70-80 plaats. Het opgeven van deze begravingsvorm in het begin van de 3de eeuw werd toegeschreven aan de verzwakking van het Romeinse gezag in de streek langs de Rijn en Donau enerzijds en aan de geleidelijke introductie van de christelijke inhumatiebegraving anderzijds.

Reeds op de kabinetskaart van de Ferraris (1770-1778) wordt op deze locatie een cirkelvormige verhevenheid weergegeven, met de vermelding van het toponiem “Tombe de Betz”. In 1863 voerden H. Schuermans er opgravingen uit, waarbij een rechthoekige grafkamer van 2,18 bij 2,05 meter werd aangetroffen. De grafheuvel bedekte gedeeltelijk de resten van een brandstapel. In de grafkamer werden rijke giften teruggevonden: terra sigillata-kommen, verbande ijzerfragmenten, terra nigra, glas, kralen in glaspasta, benen en bronzen voorwerpen en munten van Faustina I en Tiberius en Hadrianus. Op basis van de vondsten kon de grafheuvel gedateerd worden tussen de tweede helft van de 2de eeuw en het begin van de 3de eeuw.

Jan Rymenams