Hoeve Coppejans

Zelfs grote hoeves maakten standaard onderdeel uit van het Haspengouwse dorp. Deze gesloten winning van omstreeks 1800 wordt bewoond door de familie Coppejans-Ovart.

Het boerenhuis is twee verdiepingen hoog. De eerste verdieping van het woonhuis herbergt, een 'geheim altaar', verscholen achter twee deuren. Mogelijk was dit altaar wel bedoeld voor de niet-beëdigde priesters, die tijdens de beloken tijd van de Franse Revolutie stiekem de mis moesten celebreren. De hoeve vertoont boven het poortgebouw een mansardedak. Tot in het jaar 1922 draaide er in het poorthuis een generator om elektriciteit op te wekken: een dynamo werd aldus aangedreven, die de batterijen oplaadde en onder andere het kasteel Pierco van elektriciteit voorzag. Deuren en vensters zijn voorzien van arduinen omlijstingen. Boven de schuurpoort staat het jaartal 1858 vermeld.

De hoeve werd vroeger omgeven door een hoogstamboomgaard ten oosten, een moestuin ten zuiden en een parkbos ten noorden van het complex. Het parkbos werd circa 1954 omgezet in weiland en de boomgaard werd in de jaren 1960 gerooid. Op de Vandermaelenkaart staat ‘Brass’ aangeduid, wat waarschijnlijk verwijst naar ‘brasserie’ of ‘brouwerij’ zoals dat vaker voor grote hoeves in deze regio het geval was.

Het poortgebouw, niet alleen voor de pracht

Vele architecturale kenmerken zijn op het eerste zicht decoratief, maar ze hadden quasi altijd een functie. De poort moest hoog genoeg zijn, opdat volgeladen karren er zonder probleem onderdoor konden rijden. De arduinen hoekkettingen geven de constructie een extra versteviging in de hoogte. De langere stenen boden voldoende ondersteuning. Zo konden de tussenliggende stenen korter zijn en kon zuinig omgegaan worden met dit dure materiaal. Om in dergelijk zwaar muurvlak toch een grote poortopening te behouden, heeft deze noodzakelijk een ontlastingsboog: een rondboog, ook in arduin, die steunt op een stevige arduinen omlijsting. Onderaan staan arduinen lomperikken opdat karrenwielen het poortgebouw niet zouden beschadigen. De ijzeren muurankers houden de interne balken samen en beletten dat de muren uit elkaar zakken. Ze hebben een decoratieve krul gekregen. De sokkel in Gobertangesteen geeft de muren een stevige basis en weert vocht en opspattend vuil.

Het mansardedak bood een esthetische manier om geen al te groot dak op het poortgebouw te moeten zetten. Tevens creëert deze dakvorm meer verticale ruimte onder het dak, ideaal voor de duiventil.

Jan Rymenams