Het Mostingbos, relict van Caesars Kolenwoud

Het Mostingbos word beheerd door Agentschap voor Natuur en Landschap. De oppervlakte van de gronden bedraagt [in 2023] 55 ha bos en 35 ha landbouwgrond. De bedoeling is om de akkers en de fruitteelt om te zetten naar bos. Dit jaar (2023) heeft de fruitteler die gronden in pacht had, reeds 7 ha appelen en peren gerooid.

Op de waarderingskaart wordt het bos als biologisch waardevol tot biologisch zeer waardevol aangeduid. Momenteel is het beheersplan nog gebaseerd op de uitvoering van de ideeën van de vorige eigenaar en wordt er vooral in het bos gedund. Het perceel met fijnspar werd reeds vervangen door wintereik.

Er zijn ook kleine delen met bosbes en heide en vermoedelijk zal men door het beheer meer open heideplekken creëren. Er wordt een nieuw plan opgemaakt met de bedoeling om stilaan de exoten te vervangen door inlandse bomen en hier en daar open ruimten te creëren. Een en ander gebeurt in overleg met Natuurpunt. De intentie van samen te streven naar een groot Hagelands Bos werd in een charter vastgelegd. Het bos wordt dan een geheel met het Tienbunderbos (Aarschot) en de Houwaartse Berg (Tielt-Winge).

Het idee van een Hagelands Bos is eigenlijk een soort van romantische gedachte waarbij nogal eens de term van Brabants Kolenwoud in de mond wordt genomen. Dat refereert natuurlijk naar het ‘silva carbonari’ uit het oorlogsdagboek ‘De Bello Gallico’ van Julius Caesar. Die ‘kolen’ verwijzen naar het feit dat de Kelten houtskool wonnen voor het smelten van ijzer. Ook hier in het Hageland ziet men soms nog zwarte ringen in de akkers die te maken hebben met deze praktijk. Vanaf de 12de eeuw ontstaan hier nederzettingen doordat het bos gerooid wordt. Vandaar de ‘rode’-namen van de dorpen zoals Gelrode, Sint-Pieters-Rode en Nieuwrode.

Wanneer we de Ferrariskaart bekijken dan zien we dat op het einde van de 18de eeuw het bosareaal in deze regio nog aanzienlijk was. Honderd jaar later, op de stafkaart van 1873, zien we dat er nog steeds veel bos is, maar volgens de kaartlegende zou dit vooral naaldhout geweest zijn. Het loofwoud werd blijkbaar progressief omgezet naar naaldhout. Dat zijn de bossen waarvan Hendrik Conscience spreekt in zijn ‘De plaag der dorpen’ (1855):

“Maar van tijd tot tijd zonk ook de grond tot een weelderig dal. Men kon alsdan van deze hoogte met eenen enkelen blik de gansche landstreek beheerschen, en zien hoe de dennenbosschen, als boven elkander gestapeld, langs den rug der heuvelen opklimmen en afdalen; en - immer in toon verminderend - allengs zich verwijderen, kleiner worden en verblauwen, totdat hun groen zich met de dampen der kimme tot een zacht nevelgordijn versmelt.”

Op de stafkaart van 1904 is het bos hier nog even groot. De grote rooiing gebeurde in het interbellum. Dat zien we op de kaart van 1939. En wanneer we de ouderdom van het bosgebied bekijken dan is dit stukje Mostingbos het enige dat er sinds Ferraris nog aanwezig is.

Op de kaart van 1873 zien we veel dennen, maar deze zouden door o.a. de huidige eigenaar vervangen geweest zijn door exoten, voornamelijk Amerikaanse eik.

Jan Rymenams