THE HERRING

Johan Creten - Beaufort 2024

Met dit werk keert Johan Creten terug naar zijn wortels in Vlaanderen. In Koksijde bevindt hij zich in uitstekend artistiek gezelschap. Paul Delvaux, met een eigen museum in Sint-Idesbald, en Constant Permeke, zijn niet veraf. Ook beeldhouwer George Grard vestigde zich in de jaren 1930 in Sint-Idesbald.

Zoals verschillende kunstenaars met elkaar in verbinding treden, is er ook sprake van een band tussen mens en natuur. Het beeld THE HERRING speelt met de dubbele betekenis van la mer" en "la mère", de moeder. De zee en het leven zijn onlosmakelijk verbonden. Tijdens de Tweede Wereldoorlog kon de Westkust overleven dankzij een ongewoon rijke haringvangst. Het beste haringjaar ooit was de winter van 1942-1943. Er spoelde toen zoveel haring aan, dat men die met de blote hand kon opscheppen. Is de opbrengst van de zee onuitputtelijk? Het werk confronteert ons op die manier met het hedendaagse vraagstuk van duurzaamheid en ecologie.

Vis staat van oudsher in talloze culturen symbool voor leven en vruchtbaarheid. In de Chinese cultuur belichaamt de vis overvloed, rijkdom, geluk en hoop. Ook vandaag kan het spirituele aspect van wedergeboorte niet losgezien worden van de zee: vaak komen we herbronnen aan de Kust. Het metershoge beeld openbaart zich aan ons als eindpunt na een fikse wandeling in de duinen. De zee geeft en neemt, dat is ook de tragiek ervan. Bij stormweer zal het beeld met de voeten in het water komen te staan.

Johan Creten

België, °1963

Johan Creten wordt beschouwd als een pionier in de heropleving van de autonome kleikunst sinds de jaren 1980. De onderwerpen van zijn keramische en bronzen sculpturen lopen uiteen van imposante vogels en vreeswekkende inktvissen tot monumentale vleermuizen. Hun rijke symbolische lading is nooit eenduidig en slingert heen en weer tussen verleiding en vrees, kracht en kwetsbaarheid, het sacrale en het demonische. Maar niet alleen zijn dierenrijk lijkt een onrustwekkende vreemdheid uit te stralen ook, de menselijke figuren ademen een wereld vol poëzie, lyriek en grandeur.

Hij gebruikt bewust een narratieve structuur en een eerder klassieke beeldtaal, waarbij hij balanceert tussen het groteske en het barokke. Zijn ogenschijnlijk onschuldige figuratieve beelden onderstrepen het belang van schoonheid, terwijl ze zijn humanistische bewustzijn en sociale weerklank bevestigen: de behoefte aan een verkenning van de wereld met zijn individuele en maatschappelijke kwellingen. Zijn toverachtige wezens zijn complexe metaforen voor de ambiguïteit van de seksualiteit van de mens en de onvoorspelbare kracht van de natuur.

Al lijken zijn sculpturen onschuldig, politiek is nooit ver weg: zijn verbeeldingswereld is dan ook bevolkt met thema’s, motieven en objecten die symbolische betekenissen krijgen. Zo staan bijenkorven bijvoorbeeld voor de gemeenschap, refereren eikels aan macht en symboliseren zeedieren het onvatbare. De mossel verwijst naar de vulva, maar eveneens naar de mal ('moule') en dus ook naar de beeldhouwkunst in het algemeen. Door de vaak monumentale verhoudingen gaan zijn beelden een verkennende en uitdagende relatie aan met de omgeving. Het belang van zijn beeldtaal ligt dan ook niet alleen in de techniek maar ook in wat het vertelt over ons, over beeldhouwen, over onze cultuur en de wereld.

Pasar vzw