Jozef De Vroey, de jongeste van een groot gezin

Martelarenstraat 20. Op deze plaats wordt Jozef De Vroey op 27 januari 1912 geboren als jongste van het gezin. Er waren zeven kinderen waarvan er twee in de wieg gestorven waren. Op het moment van gruweldaden is de oudste zijn zus Maria (16), gevolgd door de broers Hubert (11), Arthur (10) en Henri (4). Jozef is dan 2,5 jaar. Vader Hendrik De Vroey werkt als vertegenwoordiger van de brouwerij Tielemans. Moeder Pulcheria Van Noten heeft hier een kleine handel in ‘witgoed’.

In het boek ‘Wie waren ze’ van Hertogelijke Aarschotse Kring voor Heemkunde uit 2014, lezen we: “Toen de Duitsers die avond het huis binnenvielen en Hendrik werd meegenomen, pakte Pulcherie haar jongste op [Jozef De Vroey] en reikte Hendrik hun tweejarig zoontje aan (ook in een poging om op het gevoel van de soldaten beroep te doen). De vader droeg ‘Jefke’ op zijn laatste stappen door de woning en gaf hem dan terug aan de moeder. Deze mocht van de soldaten bij haar kinderen thuis blijven. Ze hebben vader nooit meer teruggezien.”

Wanneer negen jaar later de moeder overlijdt, worden broers en zussen door verschillende families opgevangen en raken ze gescheiden van mekaar. Van Hubert, die o.a. filiaalhouder wordt van een kleine Delhaize in Brussel, zegt De Vroey: “Hubert en ik hielden extra veel van mekaar. […] Half maart 1965 wist hij [Hubert] dat zijn dagen waren geteld. Twee dagen voor zijn dood op 14 maart 1965 hoor ik hem nog zeggen ‘Jongen, beloof vooral nooit onze pa te vergeten’ […]” Zus Maria is in 1921 reeds werkzaam in Brussel. De banden tussen beiden worden sterk aangehaald toen Maria de laatste jaren van haar leven in het rustoord te Rillaar verbleef. Daar vertelt ze aan haar broer: “Ik zal nooit die woensdag-namiddag vergeten dat ons “ma’ en wij om 4 uur opgelucht vader toejuichten toen die plots in de deur verscheen terug vanuit de Lei. Hij zei dat hij later wel alles zou vertellen, maar dat wij allemaal terug gerust mochten zijn. Ons “ma” vroeg nog of hij zou durven ‘n kruik water halen aan de marktpomp, dan zou 'n goei tas koffie ons allemaal goed doen.”

Broer Arthur wordt eveneens priester en is lange tijd actief in verschillende parochies rond het Antwerpse. Van hem weten we dat hij de medaille die hun vader bij de executie droeg, zou bewaard hebben: “Na het overlijden van m’n broer (Turnhout 12 februari 1972) vond ik de kogelhulzen terug in een koekjesdoos, maar de medaille, waar ik zo dikwijls naar gevraagd had, was onvindbaar.” Maar op het registratieblad waarop tijdens de opgravingen de bij de lichamen gevonden voorwerpen ter identificatie worden genoteerd, wordt geen melding gemaakt van een medaille.

Jan Rymenams