Aarschot en architectuur. Het woonhuis van kunstschilder Jacques van den Seylbergh

(Elizabethlaan 79)

Deze opvallend witte woning is van de kunstschilder Jacques van den Seylberg. Het werd in 1936 gebouwd volgens een stijl die op het eerste zicht vertrouwd aandoet omdat we de laatste jaren heel wat van dergelijke woningen zien bouwen. In een brochure die tijdens een van de Monumentendagen in de jaren 1990 werd uitgegeven, wordt vermeld dat de architect Georges Evrard zou geweest zijn. Laten we er vanuit gaan dat dit inderdaad zo is.

De woning is opvallend door de strakke lijnen. Deze rechtlijnigheid wordt benadrukt door het contrast met het gebogen terras en het gebogen balkon op de eerste verdieping. Er is een evenwichtige verdeling van ‘volumes’, die aan de zijde van de Elisbethlaan tegenover mekaar verspringen. Vooral aan de zijde van de Rumoldus Wetzstraat valt de zuivere, witte bepleistering op; alleen de plint is van onbedekte baksteen in rollagen. Dat vrij grote vlak wordt bewust doorbroken door het uitspringende blok met vensterramen, maar waarin duidelijk een stapeling van rechthoeken is te herkennen. Dit is een concessie aan de pure functionaliteit. Verder zijn in deze muur het smalle rechthoekige raam van de traphal en het ronde venster niet door hun functionaliteit, maar door hun vorm én het gebruik van geschilderd glas (vleugje art deco) toch als een ‘versiering’ bedoeld.

Ook hier is er het plat dak met uitspringende dakkraag

Het is een vrij unieke woning die volledig refereert naar de architectuur van De Stijl en de Nieuwe zakelijkheid. En dat is misschien eigenaardig omdat deze stijl vanuit de abstracte schilderkunst is ontstaan en van den Seylbergh nu net figuratief schilder was van bloemen en landschappen.

Waarom deze stijl dan? Het is waarschijnlijk dat van de Seylbergh tijdens zijn internering in Nederland niet alleen bekende Belgische kunstenaars-schilders, zoals Rik Wouters, ontmoet heeft maar ook Belgische architecten. Verschillende Belgische architecten waren naar Nederland gevlucht. Bijvoorbeeld de architect Huib Hoste die een van de belangrijkste vertegenwoordigers in ons land zou worden van de architectuur van De Stijl en de Nieuwe zakelijkheid. Het is dan misschien ook niet te verwonderen dat Georges Evrard de architect van deze woning was. Hij woonde in Aarschot en was getrouwd met iemand van de familie Galema, een uit Nederland afkomstige familie die in Aarschot een grote zaak in koloniale waren had. Waarschijnlijk zal Evrard hierdoor banden met Nederland gehad hebben.

Deze woonst vertoont een sterke uiterlijke gelijkenis met Hostes tuinwijk ‘Kapelleveld’ in Sint-Lambrechts-Woluwe (1927).

Algemeen wordt de stijl van deze woning beschreven als Nieuwe zakelijkheid of als De Stijl. Een stijl die uitgaat van strakke, rechte lijnen en eenkleurige vakverdelingen. Ze onderscheidt zich van andere stijlen door asymmetrie en het gebruik van rechthoeken en onversierde vormen die met strakke precisie hun plaats krijgen. Taboe waren de toevallige en onregelmatige vormen van de natuur.

Jan Rymenams