Grotta Mangiapane - Custonaci

Bekijk alvast het bijhorende filmpje van een bezoek aan de grot!

Bekijk het bijgevoegde filmpje van een bezoek aan de site!

In de grot, 18 km ten noordwesten van Trapani aan de westkust van Sicilië, ligt een oud dorp dat bijna zeventig jaar lang onaangeroerd is gebleven. Vandaag de dag fungeert het dorp als openluchtmuseum, waar bezoekers terug in de tijd kunnen stappen om te zien hoe het Italiaanse leven er vroeger uitzag.

De geschiedenis van de grot is niet helemaal in steen gebeiteld (ba-dum tshh), maar gravures die op de wand van de grot zijn gevonden suggereren dat de grot misschien al in het Paleolithicum werd bewoond, bijna 10.000 jaar geleden.

De recente geschiedenis is veel duidelijker. Het dorp werd vernoemd naar de Mangiapane familie, die in het dorp woonde van het begin van de 19e eeuw tot ongeveer de jaren 1950. Nadat het in het midden van de 20e eeuw werd verlaten, heeft een groep gepassioneerde plaatselijke vrijwilligers de plek bewaard precies zoals hij was.

Een bezoek aan Mangiapane begint lang voordat je de met steen en aarde bedekte huizen, winkels en gebedshuizen van het dorp bereikt. Je wordt eerst geconfronteerd met de prachtige grot zelf, die zeventig meter de lucht in rijst. Ze is 13 meter breed en 50 meter diep. De eerste woning bevond zich helemaal achterin de grot. Naarmate de familie uitbreidde, werden er van binnen naar buiten gaandeweg nieuwe woningen bijgebouwd. Naast de ouders betrokken ook de vier zonen en hun gezin een huisje binnenin de grot. Ze vonden er bescherming tegen regen en sneeuw in de winter en tegen de hitte in de zomer. Toen de grot te klein werd voor de alsmaar groeiende familie, werden er ook tegen de rotswand en verder buiten woningen, stallen en werkplaatsen bijgebouwd. 

Wanneer je het dorp bereikt, kun je naar believen ronddwalen op het terrein, dat zich uitstrekt van het gebied aan de voet van de grot tot zeventig meter erin. Je vindt er werkplaatsen, huizen en de originele meubels en gereedschappen. Tussen de gebouwen door groeien weelderige vijgenbomen, schijfcactussen, citrusbomen, palmen en karaatbomen. Pauwen lopen er vrij rond. In oude houten stallen en achter muurtjes die met losse stenen werden opgebouwd laten ezels, geiten en ganzen van zich horen. Het lijkt wel een beetje de ark van Noah. 

De Mangiapane Cave is echt geen gebruikelijke reisbestemming. Er staan weinig borden die je vertellen waar het is en er zijn geen bussen die je van en naar je hotel brengen. Op een willekeurige dag kan het er verlaten uitzien, zoals het er in werkelijkheid uitziet, mogelijk verstoken van toerismeambtenaren en zeker verstoken van de fastfoodketens en souvenirwinkels die je op de meeste toeristische plekken aantreft. Er is ook een goede kans dat je je zult moeten redden in je gebroken Italiaans, want het is onwaarschijnlijk dat er iemand is die Engels spreekt. Maar ja, zou je het anders willen?

Behalve in de dagen rond kerstmis: dan wordt de Grotta Mangiapane omgetoverd tot een grote presepe vivente, een levende kerststal in de beste Siciliaanse traditie.  Tientallen ambachtslui nemen dan hun intrek in de huisjes en beoefenen er hun eeuwenoude ambachten voor de ogen van tienduizenden bezoekers die met pendelbusjes worden aangevoerd om in deze feeërieke setting de magie van kerstmis tot leven zien te komen.

De toegang tot de site is gratis, maar een vrijwillige bijdrage wordt door de enthousiaste vrijwilligers die de site onderhouden erg op prijs gesteld. Je kan hen – en ook jezelf uiteraard – eveneens een plezier doen door het nuttigen van een drankje op het terras van de kleine bar of door het aanschaffen van een bescheiden souvenir als herinnering aan deze heerlijke plek.

Dit is het echte werk - een kans om Sicilië niet alleen te zien zoals het ooit was, maar het ook te ervaren, zonder het comfort en de verwachtingen van de gastvrijheid van de 21e eeuw. Dat, samen met de pure pracht van de plek, is wat de Mangiapane grot zo speciaal maakt.

Willem Vandenameele