Sint Margarithakerk

Sint Margaritakerk, Margraten

Toren van mergel, XIXd met oudere resten. Schip dwars op de oorspronkelijke kerkas, 1923. Driezijdig gesloten koor van mergel, XIX. In het koor resten van muurschilderingen, XIV A, met rankwerk en o.a. passievoorstellingen. Neogotische preekstoel, 1872 vervaardigd door de beeldhouwer Hacking. Orgel met Hoofdwerk en Nevenwerk, in 1879 gemaakt door Pereboom en Leyser. Met galerij van pl.m. 1800. Tegen de voorgevel een crucifix van pl.m. 1800. Tegen de toren 2 grafstenen, 1816 en 1843. Vijf grafkruisen, 1615, 1645, 1647, 1660 en 1816. Twee credens-tafels (Lod.XV). Communiebank 19e eeuws eiken houtsnijwerk. Klokkenstoel met gelui bestaande uit een klok van J. Perrin Drouot, 1817, diam. 105 cm en een moderne klok. Mechanisch torenuurwerk, B. Eijsbouts, 1951, is buiten gebruik gesteld. Aan de mergelstenen toren zitten resten van zonnewijzers, die voor een deel middeleeuws kunnen zijn. (Datum: 21-02-1967)

Ruimtelijke context
De Margaritakerk ligt in het centrum van Margraten. Rechts ervan en erachter ligt het kerkhof, links liggen parkeerplaatsen en, gescheiden door een weg, een plein.

Type
Eenbeukige kerk met twee koren en een middeleeuwse toren op plint met ingesnoerde spits. Het oude middeleeuwse koor staat als een kapel dwars tegen de vierde travee van de kerk, die in 1922-'28 werd gebouwd.

Bouwgeschiedenis
De kerk wordt al genoemd in een charter van 1262. Van de kerk uit die tijd resteert nog een deel van de westelijke schipmuur. Daartegen werd in de 14e eeuw een toren aangebouwd. Deze toren kreeg bij een herstel in 1617 onder Frans van Eynatten, pandheer van Neubourg, een mergelstenen omklamping en een nieuwe spits. Het driezijdig gesloten, mergelstenen koor werd eind 15e eeuw gebouwd in laat-gotische vormen. Bij het Tractaat van 1661 kwam Margraten definitief aan de Verenigde Nederlanden wat betekende dat de de missen vanaf toen voornamelijk in een kapel in Scheulder werden gelezen, die op Spaans grondgebied lag.
In de eerste helft van 19e eeuw is het toenmalige eenbeukige schip vervangen door een driebeukige aanleg. In 1921 heeft men dit oude schip afgebroken en werd in de periode 1922-'28 dwars op de oude kerk-as een nieuwe mergelstenen kerk gebouwd op een plint van Kunradersteen. Ontwerper was A. Boosten. Deze kerk heeft een rondgesloten koor met kooromgang en een ingangsportaal.

Exterieur
De kerk is gebouwd op een plint van Kunradersteen, met daarop regelmatig gezaagde mergelblokken en is gedekt met leien.
De kerk van Boosten bestaat in plattegrond uit een breed eenbeukig schip van vier traveeën met een halfrond gesloten koor en lage kooromgang. Het schip wordt voorafgegaan door een iets smaller en lager portaal met nevenruimtes. Het vierde travee wordt links geflankeerd door de middeleeuwse toren en rechts door de middeleeuwse koorpartij. De breedte van het huidige schip is gelijk een de lengte van het vroegere schip.

Interieur
Het interieur van het oude 15e-eeuwse koor wordt gedekt door een net- en stergewelf. Op deze gewelven, de koormuren en de triomfboog bevinden zich nog fragmenten van schilderingen uit het laatste kwart van de 15e eeuw. De schilderingen op de nieuwe triomfboog en de gebrandschilderde ramen zijn van Harrie Schoonbrood en dateren uit 1934-'35. Door het toepassen van een betonskelet-constructie kon Boosten voor de nieuwe kerk een grote ongedeelde ruimte creëren met onbelemmerd zicht op het altaar. De schipbreedte is overspannen door een geraamte van in beton uitgevoerde gordelbogen, die samen met een gestuct tongewelf een geheel vormen.

Eijsden-Margraten