Het Rechthuis aan de Amstel

De naam zegt het al: hotel-restaurant Het Rechthuis aan den Amstel ligt direct aan de rivier de Amstel, in het oude dorpscentrum van Uithoorn. Het gebouw heeft een rijke geschiedenis. Ooit werd er recht gesproken en in 1672 zou er een historische ontmoeting hebben plaatsgevonden tussen de admiralen Tromp en De Ruyter.

De tijden zijn veranderd, maar net als eeuwen geleden is het Rechthuis in Uithoorn een plek voor passanten om uit te rusten. Op zonnige dagen lokt het terras aan de Amstel. Het pand heeft meer bestemmingen gekend. De naam geeft het al aan, in dit Rechthuis werd ooit recht gesproken. In de herberg die hier stond vergaderden schout en schepenen. Het Rechthuis heeft ook als kazerne gediend, toen in het Rampjaar 1672 aan de overkant van de Amstel de Franse troepen dreigden.
De herbergier van het Rechthuis trad in de jaren dat er in Uithoorn geen brug over de Amstel lag op als veerman. Begin vorige eeuw had de burgemeester van Uithoorn in dit Rechthuis zijn werkvertrekken op de bovenverdieping. Met een eigen ingang, zodat de burgervader zich niet een weg hoefde te banen door vrolijke drinkers.

Trekschuiten

Het was hier een knooppunt van wegen. Langs het Rechthuis kon je indertijd trekschuiten zien varen, want de Amstel maakte deel uit van de belangrijke vaarroute van Amsterdam naar Gouda. Schippers konden in het Rechthuis overnachten en er hun paard stallen. In de zomermaanden vertrokken om 7 uur ’s morgens, om 12.30 uur en om 19.30 uur trekschuiten uit de hoofdstad naar Uithoorn.

Franse troepen aan overzijde Amstel

Naast het Rechthuis lag een van de weinige bruggen over de Amstel. Een brug die als er vijandelijke troepen in aantocht waren uit voorzorg soms gesloopt werd. Zoals in het Rampjaar 1672 toen de Franse koning Lodewijk XIV in razend tempo grote delen van Holland wist te veroveren. Het lage polderland tussen Muiden en Bodegraven was in allerijl onder water gezet om de Franse troepen tegen te houden.
In Uithoorn had prins Willem III zijn troepen samengetrokken. Het Rechthuis was plots kazerne geworden. Hier in het Rechthuis kwam Michiel de Ruyter op een van zijn inspectietochten. In de winter was op zee voor hem weinig te doen, zodat de admiraal te land bijsprong. Met succes, want de Fransen bliezen in 1673 de aftocht.

Lange brug over de Amstel.

Bij het Rechthuis in Uithoorn lag de lange brug over de Amstel. Bij het oprukken van de troepen van de Franse koning in 1672 werd deze brug in allerijl gesloopt. Het Rechthuis diende toen als kazerne voor de manschappen van prins Willem III. Deze aquarel van Jan de Beyer dateert uit 1740. Collectie Provinciale Atlas Noord-Hollands Archief.

Lange brug over de Amstel.

Dorpsbrand

Een ander rampjaar, althans voor Uithoorn, was 1781 toen een hele buurt in vlammen opging. Als gevolg van broei vloog een hooiberg in het dorp in de fik. Een harde wind joeg de vlammen met plukken hooi naar rieten daken verderop. Ook het Rechthuis viel ten prooi aan het vuur. In het hele land kwamen collectes om het zwaar getroffen Uithoorn te helpen. Het Rechthuis herrees uit de as.
In meer recente tijd, tijdens de Tweede Wereldoorlog, fungeerde het hotel-restaurant als noodhospitaal. Huisartsen opereerden in de woonkamer van de hotelier. Om geallieerde vliegeniers te waarschuwen was op het dak van het Rechthuis een groot kruis geverfd.

Buurt in vlammen.

Als gevolg van broei in een hooiberg ging in de zomer van 1781 een hele buurt van Uithoorn in vlammen op; ook het Rechthuis. Prent van Jacobus Buijs. Collectie Provinciale Atlas, Noord-Hollands Archief.

Buurt in vlammen.

Irenebrug

De lange brug die naast het Rechthuis lag, is definitief gesloopt nadat in 1939 een nieuwe (provinciale) brug in gebruik was genomen. Deze brug kreeg de naam Irene (vrede), naar de in augustus dat jaar geboren prinses. De Duitse bezetters voerden echter een andere naam in: Admiralenbrug. Ongetwijfeld een verwijzing naar een plechtige ontmoeting in het Rechthuis van de admiralen De Ruyter en Tromp. Dat de bespreking van beide vlootvoogden hier heeft plaatsgevonden, is vermoedelijk een fabeltje.
Maar dat het Rechthuis een monument met een indrukwekkende historie is, staat vast.

routeburo