Domplein

Het Domplein 

Het hart van de stad: Het Domplein is al vele eeuwen het middelpunt van Utrecht 
Voor de bouw van de gotische dom was het Domplein onderdeel van de Romeinse limes, het verdedigingstelsel aan de rand van het Rijk. Langs de limes bouwden de Romeinen castella (forten) .. Het Utrechtse fort noemden ze Trajectum, wat kruisende rivieren betekent. 

Voor de plaatselijke bevolking was de komst van deze zuiderlingen een exotische ervaring.
Stenen gebouwen, olijfolie, wijn in plaats van bier, betalen met geld waren dingen die de Romeinen met zich mee brachten. De verhoudingen met de nieuwe heersers waren niet altijd van vriendelijke aard en na aanvallen van verschillende kanten gaven de Romeinen in 275 het front aan de Rijn op.  
Rond 700 vestigde de monnik Willibrord zich in de ruïnes van het oude Romeinse fort. Hij stichtte twee nieuwe kerken: een voor Sint Maarten, de andere voor Sint Salvator. Vanuit hier startte hij zijn missie om de Friezen te bekeren, die pas succesvol werd onder zijn opvolger Bonifatius. Utrecht werd het belangrijkste religieuze centrum in noord-westelijk Europa. 
Een verwoestende brand in 1253 legde het grootste deel van dit kerkelijk centrum in de as. Een kleine eeuw later werd begonnen met een van de meest prestigieuze projecten van de stad: de bouw van de gotische Domtoren. Na drie eeuwen bouw, toen de dom bijna af was, veranderde het religieuze klimaat met het begin van de Reformatie. De pracht en praal van de met ornamenten beklede Domkerk botste met de nieuwe wind van de gereformeerde kerk, die aan invloed won rond deze tijd.
Meer tegenwind volgde in 1674 : een verwoestende tornado trok door het land en liet een spoor van vernieling achter in Utrecht. Het middenschip, door chronisch geldgebrek nooit stevig gebouwd, stortte in. De brokstukken bleven nog tot in de 19e eeuw op het domplein liggen. In 1700 vonden er rondom deze ruïnes enkele homoseksueel gerelateerde schandalen plaats. De uitdrukking ‘van achter de dom komen’ en ‘Utrechtenaar’is nog een overblijfsel hiervan. Ook een monument voor sodomie op het domplein herinnert nog aan de slachtoffers van de vervolgingen van homo’s in de 18e eeuw.  

Een ondergrondse schatkamer (en een tweede in aanbouw) laten vandaag de dag het rijke verleden van dit bijzonder plein zien. Ook de limes is nog zichtbaar in de stad, in de vorm van een groen lichtend spoor waar op onvoorspelbare momenten een gordijn van stoom uit opstijgt.

SA