Geopad 084-Buurtse en Sparrenboomse Berg

Door de wandeling leren we de Buurtse en Sparreboomse Berg kennen als een vrij imposant plateauachtig rugsysteem. Dat wordt verlevendigd door microreliëf, enkele dalletjes en een verscheidenheid aan vrij oude bosvegetaties. Ook is te zien dat de Buurtse Berg door een grootschalige ontgronding zijn natuurlijke noordoostelijke flanken heeft verloren. Daardoor is plaatselijk boven op de stuwwal het verstedelijkte deel van de aangrenzende Gelderse Vallei goed te zien. Het wordt namelijk niet meer door hoog opgaand bos gemaskeerd.

1. Start bij de Oude Veensegrindweg via vrij onopvallend pad achter langs het terrein van het appartementencomplex Rhenendael. Op deze aangekomen slaan we linksaf. De verharde weg scheidt de rechts van ons oprijzende stuwwal van de daar onderlangs gevormde waaiers smeltwaterafzettingen. Vlak bij de weg zal de aanwezigheid van de stuwwal aanvankelijk niet zo opvallen. We lopen namelijk eerst langs de nisvormige laagte tussen de plateaus van het Prattenburgse Bos en de Buurtse en Sparreboomse Berg. Even voorbij een knik van de weg bevindt zich de rand van de grote vroegere zandgroeve Kwintelooyen. Daarvan volgen we rechts even de rand.

2. Even later slaat het geopad andermaal rechtsaf om het westelijk van de groeve gelegen deel van de stuwwal te kunnen verkennen. We wandelen dan eerst even over de enigszins bochtige oude Galgenweg. Deze is op de plek van de groeve verdwenen. De weg liep van de Oude Veensegrindweg westwaarts naar een hoog deel van de stuwwal, waarschijnlijk in de richting van een vroeger galgenveld. Tussen de groeve en de ruim een kilometer westelijker lopende Veenendaalse Straatweg is hij nog behouden gebleven. Op de Galgenweg slaan we zo spoedig mogelijk linksaf om bijna direct daarna de schoonheid van een monumentale laan te beleven. We volgen de laan rechts. Ze doorsnijdt een deel van het bosgebied dat lang heide bleef en spontaan dichtgroeide, wat nog aan de huidige vegetatie is te zien.

3. Na de laan vijfhonderd meter te hebben doorlopen biedt een kruising links de mogelijkheid de noordflank van de Sparreboomse Berg te bestijgen. Boven op de stuwwal draait de route vervolgens naar links om ons te laten speuren naar de kommetjes, die enkele kruinen van de rug verlevendigen. Het pad over de kruinen van de Sparreboomse Berg leidt naar een kruising om naar rechts te gaan. Honderd meter verderop bereiken we dan een kruising met een laan die een van de hoofdontsluitingen van het bosgebied is.

4. Op deze kruising gaat de route naar links. We komen dan terecht op een plateauachtig stuwwalgedeelte dat bekend is als de Buurtse Berg. We passeren enkele kleine welvingen die tot ruim 60 meter boven N.A.P. reiken. Op de eerste welving zien we rechts een ovale terreindepressie. Iets verderop draait de laan naar links, terwijl we zelf rechtuit doorlopen. Daar is opnieuw de voormalige groeve Kwintelooyen te zien. Die vertoont hier een opvallende uitstulping naar het westen. Ter plekke van deze ‘uitham’ heeft het ontgrondend bedrijfsleven zelfs een hap uit de kruin van de Buurtse Berg mogen halen, waarbij ook enkele kommetjes verdwenen.

5. Bijna recht voor ons volgt het geopad even de rand van de uitstulping. Na honderd meter verlaat de route de groeve door rechtsaf te slaan. Al snel daarna moeten we voor het verder volgen van het geopad links een vijfhonderd meter lang recht pad aflopen. Daar is een reeks west-oost georiënteerde reeks kuilen te zien. Aan het eind daarvan is de groevewand weer te zien. Vlak bij de bovenrand zijn op een heideterreintje enkele bankjes geplaatst. Het lange rechte pad komt uit op een halfverharde hoofdontsluiting van de bossen. Daar slaan we scherp rechtsaf.

6. De half verharde weg leidt naar een enigszins bochtige lange laan, die we naar rechts een halve kilometer gaan volgen. De laan loopt grotendeels vrijwel boven langs de zuidwestelijke flanken van de Buurtse Berg, waar we hier en daar een kommetje zien.

7. Wanneer we de bochtige laan vijfhonderd meter hebben afgelopen gaat het geopad bij een kruising met een andere hoofdweg naar rechts. Op een kruin van de Buurtse Berg is dan een markant bergje te zien. Bij onderzoek bleek dat een later opgehoogde grafheuvel te zijn. Bij het bergje knikt de route die we lopen iets naar rechts. Verderop is weer de westelijke ‘uitham’ van de vroegere groeve te zien. Daar loopt een laan met rode beuken enkele honderden meters boven langs de rand van de groeve. Vervolgens eindigt de laan abrupt, omdat ze grotendeels aan de ontgronding werd opgeofferd.

8. Bij het tegenwoordige uiteinde van de laan zijn enkele bankjes geplaatst. Daar gaat de route naar links, weg van de groeve. Via een recht bospad dalen we dan schuin over de noordflank van de Buurtse Berg enkele honderden meters af. Bij een kruising gaat het geopad rechtsaf. Langs een erosiegeultje lopend volgen we daarna links voor ons een pad om verder de helling af te daIen. Daarbij passeren we een dalletje. In de omgeving ervan zijn ook enkele kleine kommen en geulen te vinden. Even later bereiken we het deel van het traject dat we kort na het begin van de wandeling liepen.

9. Voor de terugkeer naar het startpunt wordt dit deel van de wandelroute nog eens in tegenovergestelde richting gelopen. Dit betekent dat we tweemaal achtereenvolgens rechts- en links afslaan. Daarna gaat de route via de verharde Oude Veensegrindweg weer naar het pad langs het terrein van het appartementencomplex Rhenendael.