Molens: Grote Napoleon - Hamme

Windmolen "De Grote Napoleon" met woning en bijgebouwen, waarvan molen beschermd als monument bij KB van 28.05.1962 en omgeving beschermd als dorpsgezicht bij KB van 20.06.1984.
Enige nog resterende windmolen van de talrijke molens die ooit in Hamme gestaan hebben. Stenen bergmolen, opgericht als oliewindmolen door de touwslagers, de gebroeders Vermeire, in 1816 samen met een inkompoort, pakhuis, twee woonhuizen voor werkmannen en twee olieputten. Volgens kadastergegevens werd de molen in 1866 verkocht aan P.B. Van Haver en omgebouwd tot korenwindmolen; in 1874 verkocht aan A. Van Helsland, afkomstig van Zeeuws Vlaanderen. De molen kreeg toen de naam "de Hollander". Het was echter ook gebruikelijk de molen te noemen naar de knecht die molenaar was; in die tijd heette hij Napoleon waardoor de molen mogelijk de naam De Grote Napoleon verkreeg.
Sinds 1889 was de molen in het bezit van de molenaarsfamilie De Vos en dit tot de verkoop in 2000 aan de familie Bert Mariman, bakker. De verkoopakte van 1889 vermeldt dan enkel nog de graanwindmolen. Geplande restauratiewerken naar ontwerp van architect A. Brabants (Waasmunster) goedgekeurd op 16.08.2007.
Windmolen gerestaureerd in 1974-77 onder leiding van architect P. Goethals door molenbouwer Walter Mariman (Zele). Het kroonwiel, de bonkelaar, de maalinstallatie, de vang, de trappen en de zolderingen werden volledig vernieuwd evenals de zeilen. Nieuwe restauratiewerken onder leiding van architect A. Brabants en renovatie van de omgeving met onder meer een horecabedrijf en ambachtelijke bakkerij zijn gepland. Thans graanwindmolen met één steenkoppel en een maalderij met twee koppels maalstenen die elektrisch aangedreven worden.
Achterin gelegen windmolensite met toegangsweg vanaf de westhoek van het Posthoornplein en met bijhorend erf grenzend aan de Strijderslaan van waaraf de windmolen volledig zichtbaar is. Imposante bovenkruier op begraasde molenberg, aan de voorzijde links en rechts van de inrijpoort ommuurd en voorzien van een bakstenen trap. Bakstenen conische romp met vier niveaus, een totale hoogte van 15 meter en muren van 1 meter dikte op de begane grond; gepikte plint en witgeschilderde kroon- en tandlijst. Vooraan een inrijpoort in de belt met voorportaal onder betonnen troggewelf afgesloten door een houten poort. Op de kruiberg geeft een getoogde poort aan de noordkant toegang tot de steenzolder; erboven twee getoogde venstertjes met witgeschilderde binnenkanten, onder een bakstenen waterlijst. Gelijkaardige vensters aan de oost-, zuid- en westkant. Vrij vlakke overstekende kap bedekt met eiken leien, lopend op een paternosterring van 40 olmen cilindrische rollen. Vrij ingewikkelde kruihaspel met dubbele aandrijfmogelijkheid met erboven een stelling die de staart op een afstand van de romp dient te houden. Deze staart loopt, via schoren, tegen een rollebaan in de kuipwand.
Het elektrisch gelast gevlucht heeft een lengte van 25 meter, heeft 31 scheden en een traditionele Vlaamse zeeg. Eiken as met gietijzeren askop, vermoedelijk van Brussels fabricaat.
Infrastructuur: gelijkvloers als stapelruimte, eerste verdieping met elektrische maalderij met twee maalstoelen met steenkoppels, één voor koren en één voor tarwe, aangedreven door een elektrische motor van 30 pk. Met een riemoverbrenging wordt de transmissieas aangedreven. Daarnaast staat nog een cilindermolen, gesigneerd: "Michel § Simons, Jupille – Luik" en een fraaie gesmede ijzeren balans. Op de tweede verdieping is slechts één steenkoppel kunststenen voor het malen met wind.
Ten noordoosten van de windmolen gelegen langgerekt bijgebouw met geïncorporeerde toegangspoort met doorrit in de eerste linkertravee, teruggaand op de constructie die samen met de windmolen in 1816 werd opgericht. Het gedeelte met woning in de rechter traveeën werd wellicht al eind 19de eeuw gewijzigd (confer oude prentkaart).Verankerde baksteenbouw onder laag zadeldak (golfplaten). Verankerde lijstgevel met schijnvoegen en met schaarse vensteropeningen aan de straatzijde. Haaks ten noordwesten aanpalende woning in villastijl samen met het vrijstaande magazijn volgens kadastergegevens daterend van 1942. In functie van de huidige geplande herbestemming, als bezoekerscentrum met cafetaria, museum, artisanale bakkerij met winkel, zijn de verbouwingswerken gestart (2008) waarbij de bestaande woning en bijgebouwen deels worden vernieuwd en uitgebreid.

Meer informatie

Reacties Statistieken

| | Publiek | Engels