#01. Blankaart-Merkembroek

Ontdek hoe Vlaanderen de open ruimte versterkt voor landbouw, natuur en bos. Stap voor stap naar mooiere landschappen met méér natuur en bos.

Tijdens deze wandeling maak je kennis met het ruimtelijk uitvoeringsplan Blankaart-Merkembroek. (Ontdek ook de andere wandelingen van Stap voor Stap)

De Blankaart is sinds 1959 een erkend natuurreservaat. Het gebied geniet Europese bescherming als Natura 2000-gebied en maakt deel uit van het Ramsar-gebied 'de Blankaart en IJzerbroeken'. Het beheer van dit natuurgebied ligt in handen van Natuurpunt, terwijl het Agentschap Natuur en Bos verantwoordelijk is voor het beheer van de uitgestrekte IJzerbroeken die erachter liggen.

De naam Blankaart refereert aan 'onder water staan'. Water is dan ook het centrale thema van dit gebied. U bevindt zich hier op het laagste punt van de IJzervallei. In het midden van het gebied ligt de Blankaartvijver, een door de mens gegraven herinnering aan vroegere turfwinning. Rond de vijver bevinden zich uitgestrekte rietlanden, broekbossen, kleinere waterpartijen en poldergraslanden.

De natte hooilanden en graasweiden vormen het hele jaar door een uitstekend leefgebied voor duizenden weide-, riet- en watervogels. Het gebied dient als een belangrijk rustpunt voor trekvogels.

Sinds de jaren zeventig heeft algemene verdroging geleid tot lagere waterpeilen, met schade aan de natuurwaarden als gevolg. De Vlaamse overheid heeft de verschillende grondgebruikers en overheden bijeengebracht om de natuurwaarden in dit gebied te herstellen en te versterken.

In 2009 heeft de Vlaamse regering meer dan 600 ha landbouwgrond herbestemd tot natuurgebied om versnippering tegen te gaan. De verdroging wordt aangepakt met een natuurinrichtingsproject dat zich richt op het herstel van het rietmoerascomplex door het verhogen van het waterpeil. Zodra een oplossing voor de resterende landbouwers via de grondenbank beschikbaar is, zal het optimale waterpeil voor de natuur worden ingesteld.

De wandelroute leidt u ook rond het Spaarbekken van de Watergroep. Dit achthoekige Spaarbekken heeft de grootte van 120 voetbalvelden (60 ha). Het kan 3 miljoen m³ water bevatten, ruim voldoende om op piekdagen 1/3 van de kustprovincie elke dag van drinkwater te voorzien.

Dit water wordt opgepompt uit de IJzer en de omliggende beekjes, en wordt in het waterproductiecentrum naast het spaarbekken verwerkt tot smakelijk en gezond drinkwater.

De Vlaamse overheid, de provincie West-Vlaanderen en Natuurpunt zetten zich in voor natuurbeleving. Ze faciliteren dit met een bezoekerscentrum, een uitgebreid wandelnetwerk en de bouw van vier bijzondere uitkijktorens. Hun ontwerp weerspiegelt het opgaande riet dat in dit gebied zo prominent aanwezig is.

De hike in 't kort

De tocht vertrekt door het park bij het Blankaart Kasteel en doorkruist het rietmoerascomplex rond de Blankaartvijver. Je bereikt het gehucht Vijfhuizen en vervolgens het achthoekvormige drinkwaterspaarkbekken waar je in wijzerzin rond loopt. Ongeveer halverwege kom je aan één van de uitkijktorens die je een zicht op de IJzervallei geeft. Aan de ingang van het waterproductiecentrum stap je naar links en volg je via de Noordbroekstraat opnieuw de bewegwijzerde Blankaartwandelroute. Je passeert het Sport Vlaanderen-centrum van Woumen en wandelt via de paadjes door de graslanden terug naar het bezoekerscentrum in het kasteel van de Blankaart.

Meer weten:

- RUP Blankaart-Merkembroek (website Departement Omgeving)
- https://www.west-vlaanderen.be/domeinen/blankaart 
- https://www.natuurpunt.be/natuurgebied/de-blankaart
- https://www.dewatergroep.be/nl-be/over-de-watergroep/infrastructuur/de-blankaart/masterplan-de-blankaart

bronnen: 
Natuurpunt, provincie West-Vlaanderen, Departement Omgeving, De Watergroep

Vond je dit interessant? Ontdek ook de andere wandelingen van 'Stap voor Stap naar mooiere landschappen met meer natuur en bos'.

(De routes werden met de nodige zorg uitgestippeld. Merk je een foutje op of heb je een suggesties voor verbetering? Laat het ons weten via agnas@vlaanderen.be)