Sint Brigidakerk

Sint Brigidakerk, Noorbeek (Rooms Katholiek)

De kerk is een driebeukige basiliek, begonnen in Romaanse stijl maar in fasen vebouwd in Gotische stijl. Het is een van de weinige dorpskerken in Zuid-Limburg, waar iets van de middeleeuwse sfeer bewaard is en die zijn hoofdvormen uit de 15e eeuw heeft behouden.

De oudste kerk moet al omstreeks het jaar 1000 verrezen zijn op een kunstmatige heuvel. De onderbouw van de toren bevat nog de ongehouwen natuursteen van deze oudste kerk (11e/12e eeuw). Misschien was deze toren ook bestemd als weertoren, waar dorpelingen zich in tijden van gevaar konden terugtrekken. In de 13e eeuw werd een Romaanse kerk in mergel gebouwd, waarvan de lichtspleten en galmgaten van de toren en 5 blinde Romaanse rondboogvensters in het middenschip nog getuigen. Omstreeks 1400 begon de verbouwing in fasen tot een Gotische kerk met spitsbogen. Tijdens een verbouwing in de 16e eeuw werden de netgewelven aangebracht. In 1847 (zie glas-in-lood boven de toegangsdeur) werden het toegangsportaal en de bijruimtes (huidige expositieruimte) in baksteen gebouwd. Bouwheer was pastoor Clercks, wiens graf (naam zonder de 2e c) 5 meter rechts van het grote kruis staat. Onder pastoor Eygelshoven vond van 1903 tot 1913 een algehele restauratie plaats (architect Sprenger), waarbij de sacristie en bij-sacristie aan de noord- en zuidzijde van koor werden gebouwd. Darabij moet opgemerkt worden dat de periode van 1903-1910 vooral benut is voor planning, ontwerp en fondsenwerving. De eigenlijke restauratie duurde van 1910 tot 1913. In 1990-1991 vond onder pastoor Sax, met medewerking van de Rijksdienst voor de Monumentenzorg opnieuw een algehele consoliderende restauratie plaats.

Volgens het parochiearchief was de Brigidakerk tot 1614 filiaalkerk van de parochiekerk te 's-Gravenvoeren (B). Die kerk, die weer een afscheiding was van de kerk van Sint Martens-Voeren, is in 1083 door Conrad I van Luxemburg, heer van het land van Daehlem, geschonken aan het O.L. Vrouwe-Munster van de stad Luxemburg. Oorspronkelijk bevatte de parochie ook Mheer, dat in 1626 is afgescheiden. Van 1616 tot aan de opheffing van de orde in 1773 bezaten de Jezuïeten van Maastricht het collatierecht van de kerk en het tiendrecht, dat ze hadden overgenomen van het O.L. Vrouwe-Munster in Luxemburg. Bekend is dat de kerk in 1568 door soldaten van Willem van Oranje werd geplunderd.

Eijsden-Margraten