Sint-Jansgodshuis

Vandaag Stedelijk Museum. Stichting ten behoeve van de armenzorg; ontstaan tijdens de crisisperiode 1270-1274 in de Ieperse lakennijverheid ten gevolge het verbod op uitvoer van Engelse wol. Volgens recente stelling, 1270-1272: Pieter Baudry, een Ieperse patriciër, vormt een gedeelte van zijn eigendom om tot godshuis - zijnde het achterliggende erf uitkomend op de Ieperlee, van zijn woning ("Steen"?) gelegen aan de westzijde van de Rijselsestraat en van hieruit toegankelijk ia een aanpalend steegje zie de huidige Sint-Janshospitaalstraat. Volgens opschrift van gevelplaat, godshuis gesticht in 1277 door Pieter Broederlam en zijn vrouw Beatrix. Voornamelijk "passantenliedenhuis" bediend door zusters; circa 1800 krijgshospitaal, en vanaf 1801 in opdracht van de Burgerlijke Godshuizen fungerend als bejaardentehuis. Van oudsher verering van de Heilige Godelieve in de kapel; resulterende, thans nog in zwang zijnde benaming "Godelievetjes". Voor de Eerste Wereldoorlog, complex gebouwen gegroepeerd rondom binnenplaats; ten westen en aan de overwelfde Ieperlee, de oudste (?) vleugel van 1555 in lokale overgansstijl gotiek-renaissance; tegenover de oostelijke toegangspoort in het Sint-Jans-hospitaalstraatje, de westelijk georiënteerde 17de-eeuwse kapel. Na de Eerste Wereldoorlog, herstel van de slechts deels vernielde 16de-eeuwse vleugel - nu gelegen aan de Ieperleestraat - en historiserende wederopbouw grosso modo op de oude funderingen, van kapel, dienstgebouwen en toegangspoort, naar ontwerp van architecten Ernest Richir en Guillaume Veraart (Brussel) van 1920-1922. In 1973-1974, afbraak van kapel en dienstgebouwen gevolgd door de in - planting van bejaardenhuisjes op het binnenplein - thans zogenaamd "Sint-Janshof" - volgens opschrift van vermelde gevelplaat naar ontwerp van en uitgevoerd door architect S. Grimmelprez, lic. P. Pauwels en ingenieur W. Stevens. Inmiddels ook restauratie en inrichting van de 16de-eeuwse vleugel tot museum. Sint-Janshospitaalstraat, vanouds het toegangssteegje vanuit de Rijselsestraat; uitlopend op korfboogpoort onder trapgevel met gevelsteen "Sint-Jansgodshuis" "1923". Stedelijk Museum. Twee gebouwen met twee bouwlagen van respectievelijk circa negen en vier traveeën, L-vormig opgesteld rondom voortuintje aan de Ieperleestraat. Verankerde gele baksteenbouw op plint van Atrechtse zandsteen. Afdekking door middel van leien zadeldaken met houten dakkapellen. Bouwnaden wijzend op herstelling na de Eerste Wereldoorlog en recentere "vervolledigende" restauratiewerken. Lange gevels: stenen kruis- en bolkozijnen in korf-, tudorbogige of getoogde vensternissen met geprofileerd beloop op afzaat; rood bakstenen jaartal 1555 in de onderste boogvelden van de zuidgevel; ook rechthoekige kelderopeningen verdiept in korfboogomlijsting en rechts hoekband van Atrechtse zandsteen. Zijtrapgevels met gelede top gemarkeerd door overhoeks pilastertje. Blinde oostelijke trapgevel met ingewerkte grafsteen uit eind 17de eeuw - begin 18de eeuw. Interieur. Vroegere "beste kamer" op de bovenverdieping: bewaarde huisbalken gedateerd 1555 in geprofileerde balkslof, herstelde natuurstenen schouw in laat-gotische stijl voorzien van twee gehurkte figuurtjes met banderolle, gedateerd 1555 rechts, en renaissancedeur. 18de-eeuwse trappaal met draakvoorstelling. Kelder: nog bewaarde hoofdbalken, onder meer met geprofileerde balksloffen. Ten zuiden, aanpalende lage vleugel in aansluitende bouwtrant uit de jaren 1920. Voormalig washuis, thans fungerend als Sint-Godelievekapel; blinde gevel aan de Ieperleestraat met rechts de doorgang naar het binnenplein, en rij lage woningen als verlengstuk (nummer 35-41).

Onroerend Erfgoed Vlaanderen