Schepenbrief van Bochoute

De schepenbrief van Bochoute (gehucht in de Vlaamse gemeente Gavere) is een oorkonde uit 1249. Het is het oudste officiële document dat geheel in het Nederlands is geschreven. De oorkonde werd uitgevaardigd door de schepenen van Bochoute, deze bezegelde een grondtransactie tussen de hereboer Boudewijn Molenijzer uit Dallem en de Gentse patriciër Hendrik van den Putte.

De transactie is een renteverkoop. Molenijzer verkocht zijn stuk land op voorwaarde dat hij de grond mocht blijven bewerken tegen betaling van een vaste jaarlijkse prestatie, een erfrente. Om misverstanden en latere discussie te vermijden lieten de partijen een bewijsstuk van de transactie opmaken door de lokale schepenbank van Bochoute. Daar was men het schrijven blijkbaar nog niet geheel machtig, want de schepenbank van Velzeke zet alles op papier. Feitelijk was de schepenbrief een voorloper van de notariële akte. Deze schepenbrief kwam al in de 13e eeuw in het bezit van het Oudenaardse hospitaal en is vandaag nog steeds eigendom van het O.C.M.W. van Oudenaarde. Het document is een dankbaar onderwerp voor de studie van het Middelnederlands, want het blijkt bovendien opgesteld te zijn in een regionale variant van het Middelnederlands. Ook historisch heeft 'De Schepenbrief' waarde, want het toont het groter wordende belang van geschreven bewijsstukken in de middeleeuwse maatschappij aan. Het is ook duidelijk dat de volkstaal in die periode aan terrein begon te winnen. Vanaf de tweede helft van de 13e eeuw werd de volkstaal meer en meer gebruikt in dergelijke officiële documenten, want beide partijen moesten de inhoud kunnen begrijpen.

In 1999 werd de 750e verjaardag van 'de Schepenbrief van Bochoute' met de nodige luister gevierd. Vier gemeentes sloegen de handen in elkaar. Het toenmalige Bochoute ligt nu immers op een viergemeentenpunt met Dikkelvenne (Gavere), Dikkele (Zwalm), Scheldewindeke (Oosterzele) en Velzeke (Zottegem).

Aan de rand van de historische akker uit 'De Schepenbrief' werd een gedenkteken opgericht. Het monument bestaat uit een massieve steen uit de bekende steengroeven van Balegem. De initiatiefnemers lieten zich deels inspireren op de 'Steen der verdwenen dorpen' in Baaigem. Op de massieve Balegemse steenklomp werd 'de Schepenbrief' door middel van holografie (lasertechniek) aangebracht. In arduinen voet van de steen werden tevens enkele tekstfragmenten uit het document gebeiteld. Sinds 1999 is de transactie van 1249 niet enkel meer op papier vereeuwigd.

pmoerman