Parochiekerk Sint-Amandus

Parochiekerk Sint-Amandus. Naar het oosten georiënteerde kerk ingeplant aan de noordzijde van het dorpsplein, voorheen gelegen binnen ommuurd kerkhof, sinds 1973 omringd door een grasperk. Gebouwd ter vervanging van de oude Sint-Laurentiuskapel (stichtingsjaar onbekend), hersteld en gewijd circa 1350. In 1578, na sloping van de als parochiekerk dienst doende Sint-Amanduskapel in het Sint-Annahospitaal bij de Spitaalpoort, werd de Sint-Laurentiuskapel als vervangende parochiekerk van Oostakker aangeduid. Sindsdien geplaatst onder het patroonschap van de Heilige Amandus. Na haar tijdelijk gebruik voor de Calvinistische eredienst opnieuw gewijd en hersteld (1602). Nadien volgen verscheidene grote verbouwings- en vergrotingswerken: circa 1615, de sacristie in 1623, verder werken in 1724. Toren vernieuwd in 1717. Koor in 1816 verder oostwaarts verplaatst. Zijbeuken en sacristie van 1823. Vergrotingswerken van 1866 naar ontwerp van architect E. Van Hoecke-Peeters. Herstellingswerken aan het interieur volgen in 1885- 1886. Nogmaals melding van grote herstellingswerken in 1890 naar ontwerp van architect H. Geirnaert. Na het bombardement van 1917 bleef enkel de toren overeind staan. Daarop volgt de reconstructie van de kerk (met uitzondering van de behouden toren) uitgevoerd in 1924-25 naar ontwerp van architect A. Poppe die zich baseerde op de gevonden funderingen. Na de beschieting van 1940 dienden de gewelven en het dak vernieuwd te worden, evenals gedeelten van het metselwerk, onder meer zuidwestelijke kant met sacristie. De door de oorlogen onbeschadigde toren werd gerestaureerd in 1966 onder leiding van architect A. Bracke.
Huidige driebeukige pseudo-basilicale kerk met westelijke toren. Schip en zijbeuken van zeven traveeën met ingebouwd of pseudo-transept ter hoogte van de vijfde travee. Driezijdig afgesloten koor geflankeerd door sacristie en bergplaats. Verankerde baksteenbouw waarin natuurstenen venster- en deuromlijstingen met barokke kenmerken, onder leien zadeldak. Resten van de oude Sint-Laurentiuskapel zijn niet onmiddellijk zichtbaar; toch wordt er melding gemaakt van sporen van de oorspronkelijke ingang, ingebouwd in de in 1717 vernieuwde westelijke toren.
Vierkante torenromp met verklimming naar achtkant ter hoogte van het dak met galmgaten.

Bron: https://inventaris.onroerenderfgoed.be/erfgoedobjecten/26682

Rudy Wuyts