Drogenbroodstraat

Weg die van het Egemsdorpsplein naar de Vliegveldweg loopt, bestaande uit een noord-zuid en oost-west gericht tracé, verbonden door elleboogvormig straatdeel waarop de Grootveldstraat en de landwegel Hagelingestraat uitkomen. De straatnaam verwijst naar de moeilijke leefomstandigheden van de bewoners op de onvruchtbare gronden in het noorden van de gemeente. De Drogenbroodstraat wordt reeds vermeld in 1824. De straat omschreven als "straete gaende van het dorp naer de Veldstraete" omvatte volgens de Atlas der Buurtwegen (1845) ook het zuidelijk deel van de Grootveldstraat tot aan de Egemveldweg. Tot 1892 heette het westelijk deel van de straat, tussen de Vliegveldweg en de Grootveldstraat nog "Aandepoelstraat", naar het bos "Aandepoel" dat langs de Vliegveldweg was gelegen.
Van 1796 tot 1879 was in de Drogenbroodstraat een leerwerkschool of "spinhuys" gelegen, opgericht door pastoor Engelbertus de Grendele. De arme kinderen van de gemeente kregen er godsdienstonderwijs en leerden kosteloos spinnen en breien. In 1845 of 1846 werd het schooltje vergroot met een aanpalende "kantwerkschool" van twee bouwlagen aan zuidzijde. In 1879 naar aanleiding van de nieuwe schoolwet opgedoekt, de gebouwen werden omgevormd tot drie kleine woningen.
Woon- en agrarische functie. Aaneengesloten bebouwing in het zuidelijke straatdeel, aansluitend op het Egemsdorpsplein, buiten de dorpskom verspreide bebouwing van woningen en hoeves. Op het landboek van Egem (1725) en de Atlas der Buurtwegen (circa 1845) wordt nog een omwalde hoeve aangeduid aan oostzijde van de straat, ten noorden van de Molenstraat.
Tussen het Egemsdorpsplein en het kruispunt met de Marelstraat en Molenstraat voornamelijk rijwoningen met uitzicht uit het tweede of derde kwart van de 20ste eeuw, mogelijk met oudere kern. Een foto van dit deel van de straat daterend van voor 1914, toont reeds een hoge mate van bebouwing op deze plek. Op het kruispunt met het Egemsdorpsplein bevond zich herberg "De Kroone". Enkele bewaarde eenlaagswoningen. Nr. 12, reeds afgebeeld op de foto van voor 1914, vier traveeën onder zadeldak, getoogde muuropeningen en rechtertravee onder I-latei, dubbele tandfries onder een nieuwe gootlijst, nieuw schrijnwerk. Nrs. 7-9, respectievelijk drie en twee traveeën onder mansardedak, op de foto van voor 1914 afgebeeld onder zadeldak, nr. 7 met vernieuwd parement uit het tweede kwart van de 20ste eeuw voorzien van muizentandfries, op een gecementeerde plint met breuksteenimitatie, nr. 9 gepleisterd en voorzien van voegwerkimitatie, bij nr. 7 rechte muuropeningen onder latei, nr. 9 met getoogde deur- en rechte vensteropening. Nr. 7 gekenmerkt door zijgevel met afgesnuite hoek en uitspringende gevelkapel met Onze-Lieve-Vrouwbeeld in spitsbogige nis. Naast nr. 7 toegang tot diepergelegen schuin ten opzichte van de weg gelegen nrs. 3-5, reeds afgebeeld op de Atlas der Buurtwegen (1845). Nr. 5, woning van één bouwlaag onder mansardedak, vernieuwd parement. Nr. 3, twee bouwlagen onder zadeldak, witgekalkte gevel met aflijnende muizentandfries, rechthoekige muuropeningen. Achtergelegen gebouwen voorheen deel uitmakend van de Drogenbroodstraat, thans ondergebracht bij de Marelstraat (zie aldaar).
Landelijk gebied onder meer met resterende agrarische bebouwing. Nrs. 47-51, cluster bebouwing reeds afgebeeld op de Atlas der Buurtwegen (1845). Het landboek van Egem (1725) toont tevens een hoge concentratie aan bebouwing op deze plaats. Nr. 47, voormalig bakhuis onder grotendeels ingestort zadeldak, sporen van ophoging aan zij- en achtergevel. Bij nr. 49, landgebouw in rode baksteen, onder zadeldak, schuurpoort en getoogde muuropening. Aangebouwd bakhuis aan zuidzijde. Nr. 51, eenlaags woonhuis van vijf traveeën onder zadeldak. Rechte muuropeningen onder betonlatei, bewaarde schuiframen. Rode parementsteen met aflijnende muizentandfries. Zijgevel met sporen van nokverhoging. Voorgelegen boomgaard, naastgelegen loods. In de tuin bij nr. 46, op oude schoolsite (zie boven), een bijgebouwtje in rode bakstenen onder zadeldak in Vlaamse pannen.
Enkele oude hoevesites, in geschiedenis minstens opklimmend tot het begin van de 18de eeuw, zie voorkomen op het landboek van Egem (1725). Onder meer nr. 57, op het landboek en het primitief kadasterplan (circa 1830) weergegeven als een site met twee, grosso modo in spiegelbeeld gebouwde hoeves, elk bestaande uit een woonhuis ten noorden, een haaks op het woonhuis gesitueerd langgerekt landgebouw, respectievelijk ten westen en ten oosten van het perceel, en een bakhuis op de perceelgrens tussen beide hoeves ten zuiden. Tegen 1865 is het woonhuis van de westelijke hoeve omgevormd tot landgebouw. De hoeves worden verenigd en de oude woonhuizen afgebroken voor een zeer langgestrekte volume op deze plaats, volgens kadaster woning, vermoedelijk met geïncorporeerd landgebouw. In 1912 wordt het noordelijk volume aan achterzijde vergroot. In het verleden werd bij de hoeve vlas gesleten. Thans met aan noordzijde van het verharde erf een opvallend langgestrekt volume van twee bouwlagen onder zadeldak in mechanische pannen: dubbelhuis van vijf traveeën vernieuwd in de jaren 1950, met dakruiter op de nok, aan westzijde een geïncorporeerd landgebouw onder dezelfde nok, met vernieuwd parement, bewaarde westelijke zijgevel met vlechtingen, met in het verlengde een vernieuwde stal van één bouwlaag. Gekasseide voorliggende stoep. Bewaarde schuur/ paardenstal aan oostzijde van het perceel, in verankerde donkerrode baksteenbouw onder zadeldak in Vlaamse pannen. Getoogde poort- en vensteropeningen. Spitsboogvormige kapelnis in zwarte bakstenen omlijsting. Vernieuwde stal aan westzijde van het perceel.
Enkele dieper gelegen hoeves met grotendeels of volledig vernieuwde hoevegebouwen, onder meer nrs. 50 en 56. Nr. 50, aan westzijde palend aan de landwegel "Hagelingestraat", vernieuwd woonhuis met landgebouw in het verlengde uit het tweede kwart van de 20ste eeuw. Haaks landgebouw onder steil zadeldak. Nieuwe loodsen.
Later ontstaat bijkomende landelijke bebouwing, onder meer nr. 35, voormalig hoevetje op site voor het eerst afgebeeld op het primitief kadasterplan (circa 1830). Volgens Arickx was hier van circa 1888 tot circa 1906 de herberg "Nieuw Lindeke" gevestigd, verwijzend naar de boom die bij de erfoprit stond. In 1893 wordt het landgebouw tegen de oostelijke perceelgrens geregistreerd, volgens kadastergegevens meer dan tien jaar voorheen gebouwd. Circa 1937 wordt het hoevetje vergroot met enkele bijbouwen ten oosten van de bestaande gebouwen, ook het woonhuis wordt vermoedelijk vernieuwd. Eenlaags woonhuis van vier traveeën + garage onder zadeldak in mechanische pannen, in lichtrode verankerde baksteenbouw met segmentboogvormige muuropeningen onder strek. Haaks op het woonhuis gesitueerd laag landgebouw in donkerrode baksteen onder geknikt zadeldak in mechanische pannen, ijzeren deurtjes onder houten latei. Nr. 55, landelijke woning gelegen in een bocht van de weg, op een hoekperceel gevat tussen de Drogenbroodstraat en de Grootveldstraat. Huis uit 1905, volgens kadaster in 1941 herbouwd. Eenlaagswoning van drie (dubbelhuis) + één (stal) travee onder mank zadeldak in mechanische pannen. Parement van rode langwerpige bakstenen op een gecementeerde plint. Rechte muuropeningen onder betonlatei met geometrisch motief, bewaard houtwerk. Muizentandfries onder de nieuwe gootlijst. Aanbouw onder lessenaardak aan linkerzijde.
Basisbebouwing aangevuld met vrijstaande woningen in tuin, voornamelijk uit het derde kwart van de 20ste eeuw. Nrs. 27-29, samenstel van twee woningen uit de jaren 1930 of 1940, in oranjerode (nr. 27) en donkerrode (nr. 29) haaks op de straat ingeplante baksteenbouw, onder aparte afgewolfde zadeldaken in mechanische pannen, banden streks baksteenmetselwerk bij nr. 29. Rechthoekige muuropeningen, voornamelijk onder betonlatei, bij nr. 27 met geometrisch siermotief, vernieuwd schrijnwerk.
KADASTERARCHIEF WEST-VLAANDEREN, 207: Mutatieschetsen, Egem, 1865/6, 1885/12, 1893/12, 1906/8 , 1912/3, 1941/22.
RIJKSARCHIEF BRUGGE, Gemeente Egem, Oud Archief, nr. 1: "Landt Bouck der prochie van Eeghem", door J. en C. Verhaeghe, 1725, zerk 1, 3-4.
ARICKX V., Geschiedenis van Egem. Deel I: een dorp voor de Franse Revolutie, Kortrijk, 1982, p. 43.
ARICKX V., Geschiedenis van Egem. Deel II: Egem sedert de Franse Revolutie, Kortrijk, 1982, p. 358.
DEVOLDERE W., De roede van Tielt. Als straten gaan ... praten, Tielt, 2005, p. 36.
VANDECAVEYE E., DEVOLDERE W., Egem in oude prentkaarten, Tielt, 1978, foto 4, 22.

[email protected]