Schandpaal van Oostkamp

De oorspronkelijke schandpaal van de heerlijkheid Nieuwenhove staat in een privaat bos (in 2020 aangekocht door de VLM). In de verte te zien vanop de openbare weg die naar de hoeve leidt (vanaf het hek schuin tegenover de dreef naar Nieuwenhovebos).
Veelhoekige schandpaal met bovenaan een leeuw met onder de leeuwenpoot het wapenschild van de familie Stappens-Veranneman, heren van Nieuwenhove (cf. Waterstraat nrs. 29-31).

Oude kaarten (Grote Kaart van het Brugse Vrije van Pieter Pourbus) en geschriften spreken van de Waterstraat. Op het uiterste zuidelijke punt van het huidige Nieuwenhove, bij de kruising van de Waterstraat en de Rivierbeek lag op de noordelijke oever een hoge concentratie gebouwen en was het wethuis van de heerlijkheid Roden-Nieuwenhove gelegen. Aan het wethuis stond een deze schandpaal (waterstraat 42). Ze is waarschijnlijk opgericht in 1750 door jonker Philippe de Stappens naar aanleiding van de plechtige viering aan het wethuis van Nieuwenhove ter ere van zijn intrede als nieuwe heer van Nieuwenhove, drie jaar na de aanvang van zijn heerschap in 1747. Uit kaartenmateriaal en archiefonderzoek weten we dat de arduinen schandpaal niet op dezelfde plaats staat als de vorige, houten, schandpaal maar een vijftigtal meter verder. Ook deze schandpaal is zeer waarschijnlijk tijdens de woelige Franse tijden op het einde van de 18de eeuw naar een privé-domein verplaatst.

De heerlijkheid Roden-Nieuwenhove situeerde zich tussen de Waterstraat en de Kortrijksestraat, tussen de Wilgenbroeken en Steenbrugge, en was deels afhankelijk van de Burg van Brugge en deels van Dendermonde. Ze was eerst een contribuante (onafhankelijke) heerlijkheid en werd pas later een appendente heerlijkheid van het Brugse Vrije. Deze heerlijkheid bezat de hogere justitie.

Op het gemeenteplein van Oostkamp staat een replica, onthuld in 1996 naar aanleiding van de open monumentendag (naast de Sint-Pieterskerk en het gemeentehuis).

De VLM kocht het bosje in 2020 aan. Het zal overgedragen worden aan ANB om deel uit te maken van het ruimere domeinbos Kampveld. ANB zal in eerste instantie de schandpaal beter zichtbaar maken door de paplaurieren langs de Waterstraat te verwijderen. Daarna wordt nagegaan of de schandpaal kan ontsloten worden voor wandelaars.

Willem Vandenameele