Carnaval in Stavelot: het Laetare en de Blancs Moussis

Het feest van de Laetare dat ieder jaar plaatsvindt met halfvasten op de derde zondag vóór Pasen, gaat net als in veel andere Waalse steden, niet ongemerkt voorbij. Tijdens dat weekeinde zakken enkele tienduizenden enthousiastelingen af naar de stad om te genieten van de optocht en andere evenementen. Ruim vijftien lokale verenigingen waarvan er verschillende hun oorsprong vinden in de 19de en het begin van de 20ste eeuw, en meer dan tweeduizend verklede figuranten bereiden zich een heel jaar voor om de bezoekers een bijzonder spektakel te bieden. Een op de drie inwoners doet actief mee.

De meest markante figuren zijn de Blancs Moussis, gans in het wit gekleed en met een opvallend lange rode neus. Volgens de legende zouden ze ontstaan zijn in 1502 nadat een nogal puriteinse abt Guillaume de Manderscheidt in 1499 zijn monniken verbood om aan de ‘heidense’ feesten deel te nemen. De inwoners van Stavelot verkleedden zich uit protest gans in een wit habijt, in contrast met de zwarte pijen van de monniken. Ze bestaan reeds vijf eeuwen met een onderbreking tijdens Franse overheersing.

Het waren evenwel 21 jongeren uit Stavelot die in 1947 de legende vorm gaven als een Confrérie des Blancs Moussis. De Waalse journalist van het toenmalige INR gaf het gebeuren door een reeks reportages meer bekendheid. Hij zou mee aan de basis liggen van de in 1950 gestichte Chevalerie d’Honneur. De Blanc Moussies zijn graag geziene gasten op buitenlandse carnavalfeesten.

Tijdens de optocht in Stavelot gooien de Blancs Moussis met confetti, dansen, slaan met een opgeblazen varkensblaas, amuseren het publiek, huppelen, grommen, intrigeren en imiteren de toeschouwers. Tijdens de laatste ronde op de Place Saint-Remacle dansen de Blancs Moussis met de toeschouwers in gekke farandoles rond de trappen van het perron, symbool van de vrijheden van Stavelot. Wanneer dit feest teneinde loopt, verspreiden ze zich in de stad om op de muren van huizen en etalages posters met woordspelingen op te hangen die soms de spot drijven met inwoners van de stad, slachtoffers van een anekdote of een grappig incident in de voorgaande maanden.

Jan Rymenams