Vergroeningsproject wijk Lentepark

Vergroeningsproject wijk Lentepark

1. Schetsing van de problematiek

Water is uiterst belangrijk voor het leven op aarde en voor het overleven van de mens. Maar met dat kostbare water gaan er grote uitdagingen gepaard. In sterk bebouwde omgevingen zoals onze dorpskernen bijvoorbeeld bereikt er onvoldoende hemelwater de grondwaterspiegel door het gebrek aan open ruimte. Hierdoor komt ons ecosysteem onder druk te staan (ecosysteem= natuurlijk systeem dat bestaat uit organismen en hun omgeving en de wisselwerkingen tussen beide; de ene kan niet zonder de andere om te overleven). Combineer dat met de klimaatverandering en dan zie je nog meer problemen op ons afkomen. Zo kunnen we in extreem droge periodes te maken krijgen met watertekorten. Bij overmatige regenval zullen onze riolen het water niet tijdig verwerken en dreigen er overstromingen. En dan is er nog het ‘hitte-eilandeffect’. Deze term verwijst naar het temperatuurverschil tussen de sterk bebouwde omgeving en het veel minder verharde omliggende platteland. Verharde oppervlaktes zoals bakstenen, asfalt, beton, steenslag slaan immers meer warmte op en geven die vertraagd weer af aan hun omgeving.

Meer water en groen in de sterk bebouwde omgeving zou de nodige verkoeling kunnen bieden en bijdragen bij tot een goede werking van onze ecosystemen. Ik hoor u al denken ‘wij hebben toch ons Buggenhoutbos, onze bosgemeente is toch groen?’, maar het klimaatplan van Buggenhout legt heel wat pijnpunten bloot, waar wij als mens de negatieve gevolgen van zullen ondervinden. Dus in plaats van het regenwater weg te pompen en af te voeren via onze rioleringen, zouden we het meer moeten gaan bekijken als een essentieel onderdeel van onze omgeving en proberen om het zoveel mogelijk vast te houden op de plek waar het terecht komt. De manier om dit te bekomen is op wijkniveau gaan in te zetten op vergroenen en ontharden.

Een eerste project waar we vanuit de groendienst hieraan gewerkt hebben, is waar we nu staan, het Lentepark. Deze wijk werd aangelegd in de jaren ’70 in verschillende fases. 50 jaar terug had men nog niet de kennis waarover we vandaag beschikken in verband met boomsoorten en standplaatsvereisten. Ook de kennis over boombeheer is op 50 jaar tijd enorm geëvolueerd. Hoog tijd was het dus om deze wijk onder de loep te nemen en hiervoor een aangepast bomenplan uit te werken.

2. Vergroeningsproject wijk Lentepark

De aandachtspunten bij het uitwerken van dit vergroeningsproject waren:

• Maximaal behoud van gezonde bomen
• Vergroenen waar mogelijk, op een zo biodivers mogelijke manier
• Eerste stap naar ontharden in Buggenhout zetten
• Het maximaal betrekken van de buurt bij dit project om een draagvlak te creëren

118 bomen werden behouden en 90 bomen werden gerooid (Dit waren bomen in een zeer slechte conditie, sterk beschadigd of hadden quasi geen toekomstkansen omwille van verkeerde boomsoort voor de standplaats waarin ze werden geplant in het verleden.)

In totaal werden er 158 nieuwe bomen aangeplant. Bij de keuze van deze bomen werd in eerste instantie gekeken naar de beschikbare boven- en ondergrondse groeiruimte. Daarnaast lag de focus op een bijdrage aan de biodiversiteit en werden soorten gekozen waarvan verwacht wordt dat ze ‘klimaatbestendig’ zijn. (De meest aangeplante soorten zijn Sorbus (lijsterbes), verschillende variëteiten van Carpinus betulus (haagbeuk) in functie van de beschikbare ruimte, 2 variëteiten van Acer campestre (veldesdoorn of Spaanse aak).)

3. Boomspiegels

De boomspiegels in de straten werden aangeplant met een onderbeplanting. Een onderbeplanting zorgt er voor dat de boomspiegels niet betreden worden, zodat er ook geen verdichting van de ondergrond kan ontstaan. Hierdoor kan niet alleen hemelwater beter infiltreren, maar wordt ook de groeiomstandigheden voor de boom in een optimale conditie gehouden. Er werden verschillende soorten onderbeplantingen gebruikt, zodat naast de belevingswaarde voor de mens, de afwisselende bloei ervoor zorgt dat er langere tijd stuifmeel en pollen beschikbaar is voor de insecten.

4. Ontharden in functie van hemelwaterinfiltratie

In eerste instantie was ontharden niet meegenomen in het project. Toch is dat meegenomen in de verdere uitwerking en werd er uiteindelijk 445m² aan betonstraatstenen en steentjes verwijderd en omgevormd tot een plantvak. In deze zones zal het regenwater terug beter kunnen infiltreren in de bodem.

Wist je trouwens dat steentjes of grind ervoor zorgen dat circa 40% van het hemelwater niet kan infiltreren in de ondergrond, maar afstroomt? Een gazon zorgt er voor dat 10 % van het hemelwater niet kan infiltreren. Een aanplanting met verschillende plantensoorten zorgt er voor dat de bodem ook doorworteld is tot op verschillende dieptes waardoor het hemelwater het best kan infiltreren. Het beste kan je dus ook in jouw tuin voorzien in een kruidlaag, een struiklaag en een boomlaag.

5. Toekomstbomen

Dit buurtparkje werd eveneens mee onder handen genomen. Er werden nieuwe paden aangelegd op een iets gewijzigde locatie. Zo werd de verharding die in de wortelzone van de plataan zat maximaal verwijderd. In dit buurtparkje werden verschillende nieuwe bomen heraangeplant, waarbij 2 nieuwe toekomstbomen (Tilia cordata en Carpinus betulus). Dit zijn bomen die we zodanig voorzien dat ze kunnen uitgroeien tot grote volwaardige bomen die lang kunnen blijven staan en heel oud mogen worden. Waarom is het nu net zo belangrijk om toekomstbomen te voorzien: Een grote boom heeft een veel grotere bladmassa waardoor er meer schaduw en verdamping is. Op die manier dragen ze bij in de strijd tegen de opwarming van de bebouwde ruimte. Bovendien vangen ze meer fijn stof op, houden ze meer CO² vast en produceren ze meer zuurstof dan hun kleine soortgenoten. Tot slot leveren ze ook meer leefruimte en voedsel voor verschillende organismen.

6. Hoe hemelwater helpen opslaan en infiltreren.

Het bestaande parkje lag in een bolvorm, waardoor er bij hevige regenval veel water gewoon afstroomde naar de riolering. Buiten de wortelzone van de bomen waar het maaiveld behouden werd, werd het parkje geherprofileerd: Het werd deels in een komvorm aangelegd, waarbij er tot een maximale diepte van -0,50cm onder het bestaande maaiveld werd uitgehaald. Quasi onmiddellijk na aanleg konden we zien dat deze wadi werkt. Bij serieuze regenval komt er water in dit bekken te staan dat langzaamaan infiltreert in de ondergrond. Daarnaast is dit een extra drinkplaats geworden voor tal van dieren.

Waar geen planten zijn aangeplant in dit buurtparkje, werd een biodivers gazonmengsel gezaaid. Dit kruidenrijk grasmengsel heeft niet alleen veel minder onderhoud nodig, door de verscheidenheid aan kruiden en grassen in dit mengsel gaan de wortels veel dieper dan een klassiek grasperk, met andere woorden een winwin voor hemelwaterinfiltratie en voor de biodiversiteit.

Uitleg: Veerle De Buyser, Groendienst Lokaal Bestuur Buggenhout

Plan en opvolging: Groendienst Lokaal Bestuur Buggenhout

Toerisme Buggenhout