De 'den': een geïntegreerde buitenlander

De den is helemaal geen inlandse boom. Verdreven na de ijstijden was er tot de 16de eeuw geen den te zien in ons landschap. Dennenhout werd wel aangevoerd vanuit het noorden en het oosten, maar de aanplant ervan was zeer beperkt. Op het einde van de 16de eeuw was er een groot dennenbos in de buurt van Diest, aangeplant door de Oranjes. Zij hadden trouwens eerder de den ingevoerd in hun bezittingen rond Breda. Wanneer in de 18de eeuw de Oostenrijkse overheersers stimuleren om braakgrond om te zetten naar cultuurgrond, worden er meer dennen aangeplant. In de Kempen en het Hageland is dat echter niet massaal, want de gemene gronden waren heidegebieden met een praktisch nut voor schapenteelt, honing, bezembinders, ... Pas wanneer in de 19de eeuw de steenkoolmijnen stuthout nodig hebben, komt de aanplant op gang. In deze regio's zal het vooral de exploitatie zijn van de mijnen in Limburg die de teelt na de Eerste Wereldoorlog stimuleert.

Er zijn verschillende soorten den die voor economische doeleinden aangeplant werden. De soort die het dichtst aanleunt bij de periode van de ijstijden en het vroegst werd aangeplant, is de grove den (Pinus sylvestris), gemakkelijk te herkennen aan zijn soms grillige stam met een lichtbruine schors, duidelijk zichtbaar bovenaan. De Oostenrijkers voerden de zwarte den (Pinus nigra) in, die zoals de naam zegt, een egaal grijze stam heeft en heel wat rechter oogt. Maar je kan hier soms ook nog de zeeden tegenkomen. Die kan je niet missen wegens zijn spectaculair lange naalden.

Jan Rymenams