Molen van de oude olieslagerij - Crupet

Oliemolens zijn industriemolens speciaal gebouwd om uit oliehoudende zaden (raapzaad, koolzaad, aardnoten en lijnzaad) olie te persen. De molenaar op een oliemolen wordt meestal 'olieslager' genoemd.

In een kleine ingesloten vallei, waar de beek le Ry de Jance een watervalletje vormt, trok men vanaf 1816 of 1817 de kalkstenen gebouwen van de oude olieslagerij op. Deze was tot minstens 1865 in gebruik. De gebouwen zijn verzameld op de rechteroever van de beek. Het houten (hermaakte) rad van de oude molen die gedeeltelijk bedekt is met klimop is te zien van op straat.

Een verhoogde molenbeek ontwikkelde de motorische kracht. De machinekamer binnen is al een lange tijd verdwenen. Toen het gebouw omgebouwd is tot garage werden alle openingen veranderd. Aan de straatkant werd een nis uitgehouwen in een hoeksteen uit Franse steen. In deze nis, bedolven onder klimop, staat een Madonna die zeker niet origineel is omdat ze gemaakt is uit materiaal dat in die tijd in onze streken niet werd gebruikt.

De woning in het oosten die uitgeeft op een verhoogd binnenpleintje is in 1950 in de diepte naar achter uitgebouwd. In de voorgevel zijn openingen bewaard met rechte bovendorpels die ook lopen langs een stalletje onder de hooizolder. De binnenplaats wordt in het zuiden afgesloten door een bakhuis dat in 1865 helemaal herbouwd is met recuperatiemateriaal waarschijnlijk afkomstig van het oude bakhuis maar ook van een gebouw uit de 18e eeuw dat een venster met gebogen bovendorpel en een sleutel met jaartal “B.F. / 1777” bezat.

Op een plan uit 1779 vindt men meer stroomafwaarts op de andere oever van de beek een koperslagerij en daarna een molen voor tabak.

Willem Vandenameele