Standbeeld van Rik Viool

Dit standbeeld verbeeldt de marktzanger Rik Viool, afkomstig uit de wijk ‘de Grecht’ en actief in de eerste decennia van vorige eeuw. Het beeld is van de hand van beeldhouwer Roland Rens en dateert van 1993. Rik was marktzanger en gekend als accordeonist bij huwelijken en pleziertochten. Hij was als vocalist weinig begaafd: zijn stem klonk schor en was bijwijlen haast onverstaanbaar. Daarom trok hij samen op met zanger Piet Vandermaelen. Piet was een uitgetreden priester en werd door iedereen ‘pater Cent’ genoemd. Omdat Piet gestudeerd had – een zeldzaamheid in het marktzangersberoep – waren zijn teksten technisch beter dan die van andere marktzangers.

Dit kleine sculptuur roept een pittoresk aspect op van de volksbuurt ‘De Grecht’ alsof het er steeds vrolijk aan toe ging. De waarheid is echter anders. Rik Viool staat ook symbool voor een onzekere werksituatie. In het beste geval woonden hier stielmannen die voor een patroon thuis werkten, zoals schoenmakers, kleermakers en messenmakers. Zij werkten van dinsdag tot zondagmiddag omdat ze maandag nodig hadden om te recupereren van een ‘feestelijke’ zondagavond.

Aarschot was bekend om zijn schoenen. De schoenmakers werden betaald per afgewerkt paar. Het leer en de voering kreeg de gast van de patroon, maar hij diende zelf voor nagels, ‘pinnekens’ en pekdraad te zorgen. Rond 1900 verdiende de schoenmaker 1,5 tot 1,75 frank per paar afgewerkte schoenen. Stevige werkmansschoenen werden in de winkels verkocht aan 8 à 9,5 frank. Leerlooiers kregen 2 frank voor een werkdag van 12 uren in smerige omstandigheden. Als extra kregen ze de staart, neus en oren van de runderen en het vlees dat aan de huiden bleef kleven. Het vlees werd op zaterdag onder de gasten verdeeld en ‘s avonds door de vrouwen klaargemaakt voor ‘s zondags.

Diegenen die geen stiel kenden, waren dagloner of leefden van dubbelzinnige beroepen zoals vogelvangers, palingvissers, lijnvissers, kampernoeliezoekers, mollenvangers, bedelaars … Zij woonden in de meest bescheiden krotten.
 

Jan Rymenams