De EchteTonderzwam, moordenaar en lijkenpikker

Op deze wandeling komen we veel afgestorven populieren tegen. Deze boomsoort mag het dan graag vochtig hebben, te nat geeft geen zuurstof aan de wortels. Bomen die zwak zijn, worden gemakkelijk geïnfecteerd met de tonderzwam. Deze zwam is een parasiet die in dit stadium profiteert van de sapstroom van de bomen en “witrot” veroorzaakt. Witrot vernietigt het hout zodat de boom zijn stevigheid verliest en gemakkelijk omwaait. Wanneer de boom afsterft blijft de zwam actief op het dode oud.

De tonderzwam was voor 1970 eerder een zeldzame soort. Door een veranderde kijk op het bosbeheer waarbij meer dood hout in het bos werd getolereerd en meer oude bomen mochten blijven staan is de Echte Tonderzwam de afgelopen 50 jaar sterk toegenomen.

Deze paddenstoelen worden al sinds de prehistorie door mensen gebruikt. Zo ontdekte men in een zak van Ötzi, de 5300 jaar oude ijsmummie, een voorwerp van gevlochten schimmeldraden van de echte tonderzwam. Uit het vruchtlichaam kon men immers een zacht vilt maken.

Tondels zijn evenwel de meest bekende toepassing. De kernen van jonge zwammen worden gekneusd tot het pluizige, zachte ‘tondel’. Deze tondel werd gebruikt om vonken uit tegen mekaar geslagen vuurstenen op te vangen. De tondel begint te smeulen en dat is de start voor het maken van een groter vuur.

Jan Rymenams