Het Damiaaninstituut, ‘Gods lieve siecken’

Als bij toeval bevindt het Damiaaninstituut zich in de buurt waar in de middeleeuwen waarschijnlijk een van de lazarijen voor melaatsen gestaan heeft. Damiaan kennen we allemaal van zijn liefde voor de melaatsen op Molokaï.

Hoewel ons steeds voorgehouden werd dat melaatsen uit de maatschappij gestoten werden, moet dit genuanceerd worden. Melaatsen werden Godts lieve siecken genoemd. Enerzijds was het lijden van de melaatse een loutering voor zijn zonden en anderzijds konden gezonde mensen hun hemel verdienen door voor deze ongelukkigen te zorgen. Zeker in de periode van de 12de tot de 14de eeuw, wanneer de economische toestand in het Hageland goed was, waren er fondsen om de lepralijders samen te brengen in een goedverzorgde leprozerie. Hier was het mogelijk om verzorging te krijgen, eigen groenten te telen en dieren te kweken. Niet zelden werd in een eigen kapel de mis gelezen. Daarenboven mochten de zieken drie keer per week in de stad komen bedelen. Weliswaar in een herkenbare kleding zoals door het dragen een hoed met witte rand, en met het lawaai van een ratel. Daarenboven was deze plaats aan de stadspoorten een ‘drukke’ verkeerplaats.

Om officieel als melaatse erkend te zijn, had men een ‘vuylbrief’ nodig. Daarvoor diende de kandidaat onderzocht te worden in een erkende instantie. Dit was voor Aarschot het klooster Ter Bank in Heverlee. Later, onde Karel V, wanneer er minder zieken waren, werden de visitaties gegroepeerd in de lazerij te Rumst.

We weten dat wanneer de economische toestand slechter werd, een plaats in de lazarij als een mogelijke uitweg voor materiële ellende werd gekozen. Er ontstond zelfs een fraude in ‘vuylbrieven’.

De laatste melaatse van Aarschot was, Hendrik van Nin, afkomstig van het nabije Gelrode; die mocht in oktober 1754 zijn patentbrief ontvangen.

Jan Rymenams