Het Duivenplein, het San Marco van de tuinwijk?

Wanneer je midden op het Duivenplein, tegenover de Rozenstraat staat, ben je ervan overtuigd dat de naam ‘plein’ schromelijk overdreven is. Vandaag is het met de betonnen klinkers geplaveide plein de talrijke garages eerder het idee dat je op de parking van een supermarkt staat. Fantasieloos en saai. Openbaar groen is ver te zoeken. Het is duidelijk een gemiste kans om er een intiem plekje van te maken.

Nochtans zou de naam laten vermoeden dat men wel degelijk een plein in gedachten had. Duiven en pleinen vormen een oeroude combinatie. En als je weet dat in de wijk tal van duivenmelkers woonden dan hadden de vroede vaderen met de naamgeving wel iets anders in gedachten dan wat nu te zien is.

Bijzonder interessant is de confrontatie met een hiërarchie aan wegen. Deze was belangrijk in een tuinwijk. Enerzijds had deze tot doel om de kosten te drukken. Hoe smaller de weg, hoe lager de kosten. Anderzijds kanaliseerden ze het ‘verkeer’ volgens menselijke maat. Je moet je immers inbeelden dat er toen helemaal nog idee was dat iedereen 60 jaar later met de auto zou rijden. Vandaar de grotere assen zoals Dahliastraat en Begoniastraat die het verkeer vanuit de Sint-Elisabethlaan organiseerden. Kleinere straten zoals de Rozenstraat sloten daar op aan, breed genoeg om met een stootkar te passeren. Tenslotte waren er de wegeltjes die tussen de woningen liepen. Je kon er met een kruiwagen door. Deze kleinere wegeltjes tussen de huizen waren oorspronkelijk onderdeel van het tuinwijkconcept: het simuleerde een landelijke omgeving en was zo bedoeld dat de buren met mekaar contact konden hebben. Niet om dit contact te stimuleren, want dat was er toen sowieso. Vandaag geeft de tuinwijk een eerder gesloten gevoel waarbij de bewoners hun privacy garanderen door manshoge afsluitingen. De bedoeling en het idyllische aspect van deze buurtwegeltjes is volledig verloren. Wie ze nog gebruikt doet dit waarschijnlijk alleen bij daglicht.

Jan Rymenams