Wit carraramarmer voor deken Petrus De Wit

Van het vroegere kerkhof rond de Onze-Lieve-Vrouwekerk, zijn er niet veel graftekens overgebleven. In 1884 werd het nieuwe kerkhof op Ourodenberg geopend. We zien hier nog drie graftekens van de bedienaars van de kerk. Ze staan niet op hun originele plaats. Er zijn er twee in hardsteen, namelijk een neoclassicistisch monument van deken Corten en een eenvoudig kruis van priester Reyntjens. Waar het ons om gaat is de witte neogotische sarcofaag voor deken De Wit (Puurs, 15 september 1798 – Aarschot, 3 april 1868), opvolger van Corten. De neogotiek merk je duidelijk aan de in reliëf aangebrachte gotische spitsboogjes aan de zijkanten. Onder De Wit werd in 1844 begonnen met de restauratie van de Onze-Lieve-Vrouwekerk, een werk dat pas in 1912 zou voltooid zijn.

Het is een van de weinige plaatsen waar we cararamarmer in Aarschot in open lucht kunnen zien. Wit marmer werd vaak gebruikt in de grafzerken, maar dan binnen in de kerk. Meestal zien het als tekst, versierde randen of als wapenschild, ingelegd in een hardstenen grafplaat. Wanneer echter op het einde van de 18de eeuw verboden wordt om nog in de kerk te begraven, gaan de rijken grootse monumenten op het kerkhof oprichten. Niet te verwonderen dar er dan ook marmer aan te pas komt.

Het witte marmer van Carrara is een metamorf gesteente ontstaan door kristallisatie van kalksteen. Hierbij is de kalksteen door bergvormingsprocessen kilometerdiep in de aardkorst onder hoge druk en temperatuur gebracht, waardoor de structuur opnieuw gaat wijzigen en opnieuw gaat ‘kristalliseren’. Bij marmer worden er uiterst kleine calcietkristallen gevormd. Let wel: calciet komt ook massaal voor in andere gesteenten dan marmer. Je kan bv. calcietaders terugvinden in blauwe hardsteen. Of in de ‘white cliffs of Dover’. Maar marmer bestaat bijna uitsluitend uit calciet.

Het veranderingsproces waarbij een steensoort door nieuwe omgevingsomstandigheden naar een andere steensoort evolueert, noemt men in het algemeen ‘metamorfosis’. Vandaar dat men spreekt van ‘metamorf’ gesteente.

Het marmer is in buitenlucht niet goed tegen onze weersomstandigheden bestand en hier zelfs dusdanig versuikerd dat het epitaaf, in neogotische letters, niet meer leesbaar is. Waarschijnlijk heeft de zure regen decennialang wel te maken gehad met de snelle vewering. Deze zogenoemde versuikering wordt vermoedelijk veroorzaakt doordat het bindmiddel tussen de kristallen door vochttransport zover is opgelost dat de steen zijn samenhang verliest. Het wordt ook in de hand gewerkt doordat het bindmiddel door zuren wordt opgelost. Marmeren objecten worden nogal eens gereinigd met zure oplossingen. Deze oplossingen dringen in de steen en zorgen jaren later nog voor schade.

Jan Rymenams