Het is niet allemaal natuursteen wat het lijkt!

De zuidkant van de Grote Markt toont waarschijnlijk de mooiste wederopbouwarchitectuur van Aarschot na de Eerste Wereldoorlog. Deze huizenrij is van architect Fonteyn. Ook hier herkennen we het eclecticisme met neo-renaissance elementen en het overvloedig gebruik van witte steen. Op de Bonewijk hebben we verteld dat veel witte steen uit Frankrijk kwam. Hier zien we nog een ander fenomeen. In het grote hoekhuis – met in de plint de naam van architect Fonteyn – is uitzonderlijk veel witsteen verwerkt. Dit is helemaal geen natuursteen. Dit is kunststeen. Kijk maar eens boven de grote vitrineboog: daar loopt een barst over de verschillende stenen heen op een manier die helemaal niet natuurlijk is. Indien dit aparte stenen waren dan is het onwaarschijnlijk dat deze barst zo fraai over meerdere stenen aansluit.

Het mag ons verwonderen dat reeds in het begin van vorige eeuw – dit huis dateert van rond 1920 – kunststeen gebruikt werd. De evolutie van kunststeen loopt bijna parallel met de ontwikkeling van het grijze portlandcement dat een eeuw eerder uitgevoerd werd. In de loop van de 19de eeuw werd gezocht naar mogelijkheid om met mortels kunststeen te maken. De bedoeling was om een goedkope steen van een constante kwaliteiten te ontwikkelen die niet gebonden was aan de locatie van een groeve. In veel gevallen probeerde men wel het aspect van een natuursteen te benaderen. In deze stijlcontext was dit witte zandsteen. Hier wordt kunststeen vooral gebruikt voor grote oppervlakken. De uitvoering kunnen ofwel effectief steenblokken zijn die dragend zijn, ofwel als dunne platen die voor de versiering gebruikt worden. Kijk ook eens naar het hoger gelegen ‘balkon’. Daar werd dan wel natuursteen gebruikt. Een combinatie van kunststeen en natuursteen in hetzelfde gebouw is niet zeldzaam.

Kijk ook eens naar de hardsteen: je ziet hier prachtige fossielen en voorbveeld van een styloliet.

Jan Rymenams