‘Le Manège’, een verstoord begin van de Eerste Internationale

Ook dit, eerder frivool aandoend gebouw, is een realisatie van Charles Thirion. Het doet minder ernstig aan dat het nabije Grand Théatre, en het werd dan ook gebruikt als een rijschool of als plek waar circusvoorstellingen werden gegeven. Voor ons is het interessant omdat op deze plek – weliswaar in een ouder gebouw – 600 arbeiders samenkwamen voor een voordracht van Corneil Gomzé.

De eerste acties in 1848 om de arbeiders in Verviers te verenigen waren niet gelukt. In het midden van de jaren 1860 werd een nieuwe poging ondernomen om een arbeidersbeweging op te richten. Deze poging ging uit van Corneil Gomzé. Hij was geboeid door republikeinse en democratische ideeën en ging volledig mee toen in 1865 in Brussel een Belgische afdeling van de International Workingmen's Association werd opgericht. In 1864 had hij reeds een arbeidersfederatie georganiseerd met als doel pensioenen toe te kennen aan mensen die werkonbekwaam waren geworden. Vervolgens leidde hij in 1865 een politieke arbeidersvereniging, ‘La Réforme par l'Action’ (Hervorming door Actie) voor het algemeen kiesrecht. De kring van Corneil Gomzé organiseerde tussen juni 1865 en mei 1866 verschillende bijeenkomsten, waaronder een in de Manège die door zeshonderd mensen werd bijgewoond. Beducht voor republikeinse ideeën weigerden de autoriteiten hem nadien om elke zaterdagavond openbare lezingen te blijven geven. Hierdoor kwamen de activiteiten van de groep al snel tot een einde.

Jan Rymenams