‘Maison de Bonvoisin’, een proto-industriële fabriek

Op nummer 86 bevindt zich sinds 2004 het ’Maison de l’Eau’ een interactief museum over alle aspecten die met water in de streek te maken hebben. Na de overstroming van 2021 werd het tijdelijk gesloten.

Het gebouw zelf is uniek, want het is het zeldzaam resterende voorbeeld van een fabriek uit het proto-industriële tijdperk. Het dateert van de vroege 18de eeuw (1727-1735) en werd gebouwd door Pierre de Bonvoisin.

Wat is er dan zo bijzonder aan dit gebouw? De eerste fabrieken zagen er anders uit dan nu. Die mogen we niet koppelen aan ons huidig tijdsbeeld van grote gelijkvloerse hallen met machines en arbeiders. In de eerste fabrieken waren er nog geen machines. Arbeiders werden samengebracht om manueel hun werk te doen. Om zoveel mogelijk dure grondoppervlakte te winnen, hadden die fabrieken dan ook meerdere etages. Het herenhuis waarin de patroon woonde, bevond zich aan de voorzijde van de straat en daarachter lagen verschillende ateliers waar alle diverse activiteiten van de textielindustrie werden uitgevoerd. Die achterzijde kan je trouwens zien vanuit de rue Pétaheid nr. 15. Op het dak zie je daar nog een dakraam met katrol (“tire-balles”) waarlangs de wolbalen omhoog gehesen werden. Maar verder is deze zijde opvallend gelijkend aan de voorgevel.

Jan Rymenams