Synagoge Oostenstraat

Aan het begin van de Oostenstraat ligt de Romi Goldmuntz Synagoge. “Op 14 april 1941 vond hier een pogrom plaats”, vertelt Van Goethem. “Na een voorstelling van De Eeuwige Jood, een antisemitische Duitse film waarin Joden worden afgeschilderd als ratten, trok een driehonderdtal opgehitste Antwerpenaren van Cinema Rex op de De Keyserlei naar deze synagoge. Ze drongen het gebouw binnen en sloegen alles kort en klein.” Een fotograaf die in de buurt woonde, nam foto’s van de gebeurtenissen. “Op zijn beelden zie je hoe manuscripten, documenten en zelfs meubels uit het raam worden gegooid en in brand worden gestoken.”

“In het boek en ook in de film Wil komt die pogrom aan bod, al plaatst regisseur Tim Mielants hem later in de tijd”, weet Van Goethem. “Dat kan natuurlijk in cinema. In werkelijkheid gebeurden de vernielingen meer dan een jaar voor de razzia’s startten.”

Na de pogrom werd de stad aansprakelijk gesteld voor alle schade aan de synagoge. “Logisch”, zegt Van Goethem. “De stad is immers verantwoordelijk voor het handhaven van de openbare orde.” Zo komt het dat burgemeester Delwaide besliste om de synagogen permanent te laten bewaken door de politie. “Vanaf juli 1942 werd de bewaking van Joodse gebouwen geleidelijk aan stopgezet. Een teken dat het collaborerende stadsbestuur steeds meer het pad effende voor de komende Jodendeportaties.”

GVA - Gazet van Antwerpen