Aarschot en archirectuur. Architectenwoning van Victor Van Roey

(Albertlaan 15)

Dit is de architectenwoning van Victor Van Roey, opgetrokken in 1924. Het is een hoekhuis en niet toevallig is de voornaamste zijde deze aan de Albertlaan. Dat merk je trouwens aan de ligging van de inkom, het hogere woonhuis en de rijkere versiering aan deze zijde.

Wat valt hier op? Rechte lijnen en rechthoeken

In tegenstelling tot de regionalistische woning van architect Fonteyn, een beetje verder in deze laan en een jaar eerder gebouwd, is de stijl van deze woning art deco, weliswaar met enige invloed van wederopbouw.

Art-decoelementen zie je aan de strenge inkom waar het deurdeel en bovenlicht gescheiden zijn door een fraaie luifel, ondersteund door uitgewerkte consoles. Heel de licht uitspringende risaliet is een verzameling van vierkanten en rechthoeken, bovenaan bekroond met een driehoek.

De versiering in de balkonafsluitingen bovenaan en het lood-in-glas zijn eenvoudig, maar duidelijk art deco door het erg geometrische aspect. Ook de benedenverdieping vertoont geometrische versieringen in de ramen en het smeedwerk.

Kijk vooral eens naar de garagepoort. Het smeedwerk van de toegangsdeur is overwegend art deco van lijnvoering en cirkeltjes, maar eigenaardig genoeg heeft de bekroning nog iets van zwierige lijn van de florale art nouveau.

Toch lijkt het ganse voorkomen wat verwarrend door een zekere chaos van vierkanten en lijnen. Het gebruik van negblokken stoort ook het sobere van wat we van art deco zouden verwachten. De puntgevel doet aan een middeleeuwse woning denken.

Het lagere hoekgedeelte aan de Fabrieksstraat lijkt alsof het werd ‘aangebouwd’ en gaat slechts moeizaam in het geheel op. Dat klopt waarschijnlijk doordat de verdieping op dit deel pas later werd toegevoegd. Dit rechterdeel vormt eerder een geheel ‘in’ de Fabriekstraat. Je kan het linkerdeel van de woning als een zelfstandige woning beschouwen. Het onderscheid wordt geaccentueerd door de plint die voor het ene deel uit hardsteen bestaat en voor het andere aangebouwde deel uit bakstenen rollagen. Ook de vensters – uitgenomen aan het afgesneden hoekdeel dat volledig en erg opvallend in een zware witte lijsten vervat is – vertonen hier geen witte omlijstingen.

Pas in 1925 werd in Parijs de Exposition Internationale des Arts Décoratifs et Industriels Modernes georganiseerd, waarvan de kunsthistoricus Bevis Hillier in 1968 met het boek Art Deco of the 20s and 30s de term 'art deco' afleidde. De term zou pas na 1970 een brede ingang vinden. Het is logisch dat we art deco met ‘decoratie’ verbinden. In de architectuur denken we voor art deco direct aan de basiliek van Koekelberg en de Boerentoren, maar er zijn heel wat van deze gewone woningen gebouwd;

Wie was architect Victor Van Roey (1886-1968)?

Victor Van Roey werd op 5 april 1886 geboren in Vorselaar in de Kempen in een kroostrijk en diep-christelijk gezin van twaalf kinderen, waarvan er vier zouden kiezen voor een religieuze roeping.

Zijn vader Karel Van Roey oefende er het beroep uit van kunstmeubelmaker en was tevens burgemeester van het dorp van 1896 tot 1920. Victors oudere broer Louis Van Roey (°1877 - 1969) zou van 1913 tot 1927 onderpastoor zijn in de Aarschotse Onze-Lieve-Vrouweparochie.

Zijn neef, eveneens van Vorselaar afkomstig, was kardinaal Van Roey, die in 1926 Désiré-Joseph Mercier was opgevolgd als aartsbisschop van Mechelen. Als neef van de kardinaal was hij natuurlijk erg goed geplaatst om tal van kerkelijke opdrachten binnen te halen. Zo werkte hij onder meer voor de kerk van Werchter (1934) en de basiliek van Scherpenheuvel (1936).

Victor Van Roey deed zijn architectuurstudies aan de Koninklijke Academie van Antwerpen, afdeling Bouwkunde. Hij verhuisde in 1918 naar Aarschot waar hij tot 1939 werkzaam was als architect, landmeter en als ontwerper/vervaardiger van kunst- en kerkmeubelen. In 1919 werd hij benoemd tot leraar ‘schaduwtekenen’ aan de Stedelijke Academie van Aarschot en van 1935 tot 1951 was hij directeur van deze onderwijsinstelling.

In Aarschot kreeg hij o.a. opdrachten van de grauwzusters van het Sint-Elisabethgasthuis en van de paters Picpussen van het Damiaaninstituut. Als architect bouwde hij voor de Tweede Wereldoorlog nog de nieuwbouw van het Sint-Jozefscollege langsheen het Schaluin (1934) en de kapel van het gehucht Bergvijver (1938).

Tijdens en na de Tweede Wereldoorlog restaureerde hij de oorlogsschade aan de Onze-Lieve-Vrouwekerk en bouwde hij - weer voor het Sint-Jozefscollege - de nieuwbouw langsheen de Elisabethlaan (1958).

Victor Van Roey overleed te Aarschot op 5 februari 1968 op 81-jarige leeftijd.

Jan Rymenams