Gedenksteen 750 jaar Porallée - Remouchamps

Deze gedenksteen aan de "avenue de la Porallée" uit 1980 herinnert aan de 750ste verjaardag van het ontstaan van "La Porallée". Het gendenkteken bevat "MCCXXX" wat verwijst naar het jaar 1230.

De exacte datum is niet bekend, maar het is aan het begin van de 13e eeuw dat een heer (of een dame) van het kasteel van Montjardin in Remouchamps aan zijn jager (Emprardus li Brakni) het recht van jacht, visserij en teelt op zijn grondgebied zou hebben geschonken. Toen hij in 1230 stierf, liet deze jager zijn rechten na aan de inwoners van de regio op voorwaarde dat ze er nooit een huis zouden bouwen en dat ze tot God zouden bidden voor de rust van hun ziel. Deze gronden zijn aangewezen in alle akten onder de naam van 'de wonderbaarlijke Poort God en Sint Peter van Aywaille'.

Toen het land Frans werd, werd het grondgebied van Porallée genationaliseerd. Vervolgens keert het bij decreet van 1810 terug naar het gemeenschappelijk erfgoed en behoudt elke eigenaar van de percelen het genot van vroeger, voor een zeer bescheiden huurkost genaamd 'aisance'.

La Porallée komt van de woorden "pour aller". Het grondgebied van de Porallée maakte immers deel uit van de hertogdommen Limburg (in het westen) en Luxemburg (in het oosten). De inwoners konden naar hartelust van het ene hertogdom naar het andere komen en gaan zonder belasting of tienden te betalen. Het was een vrije zone. Ze hadden zelfs de mogelijkheid om een akker te bewerken, vee te laten grazen, brandhout te nemen en te vissen in de Amblève. Dit alles was gratis.

Het was hun echter verboden er een constructie op te bouwen. In geval van een geschil werd door de rechtbanken van Aywaille, Remouchamps en Henumont een vonnis geveld dat archiefbescheiden werden genoemd.
De Porallée was een gebied met een vrije zone en is dus geen oude communicatieroute zoals de Vecquée. De huidige brede bosweg Voie de la Porallée, die van de N.697 (Remouchamps - La Reid) naar de Ville-au-Bois loopt, vlakbij de bronnen van de Ninglinspo, was in feite de oostelijke grens van dit gebied. Het markeert vandaag de dag nog steeds de gemeenschappelijke grens tussen Aywaille en Theux.

De Porallée besloeg 4500 'bonniers' of ongeveer 40 km2 waarvan twee derde (in het oosten) tot het hertogdom Luxemburg behoorde. Het is ongeveer de helft van de huidige oppervlakte van de gemeente Aywaille.

Om een einde te maken aan de zware eigendomsconflicten tussen de gemeenten Aywaille en Theux werd in 1833 een afbakening bevolen door Koning Leopold I. Deze bestaat uit 9 cilindrische stenen pilaren die in een rechte lijn van 7,3 km werden geplaatst

Willem Vandenameele