Velzeke

Wandeling langs knooppunten door Velzeke. Vertrekken in het centrum van Velzeke beneden de Penitentenlaan, via het Jan de Lichtepad naar de Vollander (gesneuvelde boom door een storm) en verder richting de Herenput (visvijver). Vervolgens het deelgebied Jan de Lichte in opnieuw op het Jan de Lichtepad en langs het wachtspaarbekken Bettelhovebeek om via de achterkant van de Sint-Martinuskerk door te steken naar de Paddestraat ( bekend van de Ronde van Vlaanderen) langs het PAM (Provinciaal archeologisch museum) terug naar het startpunt.

Knooppunten: 91-90-85-84-83-82-89-88-92

Velzeke

Velzeke is een dorp in de Belgische provincie Oost-Vlaanderen. Samen met Ruddershove vormt het Velzeke-Ruddershove, een deelgemeente van Zottegem. Velzeke was een zelfstandige gemeente tot in het begin de 19de eeuw. Het dorp ligt in de Vlaamse Ardennen en is een van de 50 mooiste dorpen van Vlaanderen. De dorpskern ligt in het zuiden van het grondgebied. In het landelijk noordelijke deel liggen een aantal vooral lintvormige gehuchten en verschillende grote hoeven.

Opgravingen wijzen op oude bewoning in de streek. Zo werden sporen van begraafplaatsen uit de Hallstat-periode teruggevonden. Later zou hier een Romeins legerkamp worden gebouwd onder keizer Augustus, dat in de Gallo-Romeinse periode (eerste en tweede eeuw na Christus) uitgroeide tot een vicus op het kruispunt van de heirbaan Boulogne-Keulen en de heirbaan Velzeke-Bavay. Er werden verschillende sporen uit die (Gallo-)Romeinse tijd teruggevonden. Ook uit de Merovingische periode werd een begraafplaats aangetroffen.

In de middeleeuwen was de plaats afhankelijk van het Land van Zottegem. Een oude vermelding van de plaats gaat terug tot 1015 als Felsecum. De kerk was in 963 geschonken aan de abdij van Saint-Vanne bij Verdun en in 1065 aan de abdij van Hasnon. In 1249 werd voor het Velzeekse gehucht Bochoute (aan de grens met Dikkele,Dikkelvenne en Scheldewindeke) de Schepenbrief van Bochoute geschreven, het oudste officiële document dat geheel in het Nederlands is geschreven. In 1344 richten de Grauwe Zusters-Penitenten hier een godshuis, later een hospitaal, op (het huidige Grauwzustersklooster. In de 16de eeuw werd het door de geuzen verwoest maar opnieuw opgericht en er kwam ook een onderwijsafdeling.

De Ferrariskaart uit de jaren 1770 toont hier het dorp Velsique, net ten zuiden van de grote weg van Oudenaarde naar Aalst (huidige N46). Ook de Driesmolen op de Molenbeek is weergegeven. Ten noorden van de dorpskern zijn ook de gehuchten Leeghwormen, Hooghwormen, Puttestraete, Steenbeke aangeduid. Op het einde van het ancien régime werden de gemeenten gecreëerd en Velzeke werd een zelfstandig gemeente. In 1825 werd gemeente als samengevoegd met de kleine buurgemeente Ruddershove tot Velzeke-Ruddershove, die in 1971 bij Zottegem werd gevoegd.

Jan de Lichte (bendeleider)

Jan de Lichte (Velzeke, gedoopt 7 april 1723 - Aalst, 14 november 1748) was een Vlaams crimineel en bendeleider. Gedreven door armoede en gebrek tegen de achtergrond van de Oostenrijkse Successieoorlog ging hij samen met kameraden over tot diefstallen, overvallen en uiteindelijk moord. Na een klopjacht werd hij door de Franse bezettingsmacht gearresteerd en terechtgesteld door radbraken. Het optreden van de bende en haar einde vormden de inspiratiebron van legenden en volkssagen. In Zottegem (deelgemeenten Strijpen en Velzeke-Ruddershove) loopt sinds 1988 het bewegwijzerde 'Jan de Lichtepad' [10][13] langsheen de Molenbeekvallei en de Driesmolen. Vlak bij de Driesmolen stond de ouderlijke hut waar Jan De Lichte geboren zou zijn.

Bettelhovebeek en wachtspaarbekken

De Bettelhovebeek (soms ook Deinsbeek genoemd) is een beek in de Belgische stad Zottegem. De beek ontspringt in de wijk Bijloke nabij Grotenberge en stroomt zo verder langs Villa Cantaert, tussen het Egmontpark en het Beislovenpark, langs het Egmontkasteel en het Leirenshof naar het natuurgebied Wachtspaarbekken Bettelhovebeek in Strijpen. Daar vloeit de beek samen met de Molenbeek die voorbij Velzeke-Ruddershove uitmondt in de Zwalm. In de Bettelhovebeek werden tiendoornige stekelbaars, vinpootsalamander, andere salamandersoorten en bruine kikkers waargenomen. In de vallei leven onder andere ook de blauwe reiger en de ijsvogel. Het Jan de Lichtepad volgt gedeeltelijk de loop van de Bettelhovebeek.

In de vallei van de Bettelhovebeek ligt ook een wachtspaarbekken. Het gecontroleerd overstromingsgebied is een natuurreservaat van 1 ha groot en bevindt zich op het grondgebied van de deelgemeenten Strijpen en Velzeke. Het wachtspaarbekken sluit aan bij het deelgebied "Jan De Lichte" (5 ha) van het Natuurpunt-reservaat Middenloop Zwalm. Het maakt deel uit van het Vlaams Ecologisch Netwerk. Na kanalisatie van de Bettelhovebeek werd het spaarbekken in 1982 aangelegd om overstromingen bij de samenvloeiing te vermijden. Door aanvoer van slib ontstond in het spaarbekken een moeras. In het moerasgebied leven de kleine karekiet, de wilde eend en het waterhoen. Er komen ook verschillende libellensoorten voor: grote keizerlibel, oeverlibellen, paardenbijter en heidelibellen. Het moerasgebied bestaat uit een kruidenzone, lisdoddenzone en wilgenopslag. Door beheer worden deze zones behouden (vijfjaarlijkse verwijdering van wilgenopslag). Het wachtbekken zelf wordt ingenomen door een typische moerasvegetatie met grote lisdodde en riet, met ertussen dichte pollen van onder andere russen, platte bies, rode bies, zeggen, gele lis en grote kattenstaart. De minst vochtige stukken worden bezet door ruigtekruiden zoals harig wilgenroosje, echte koekoeksbloem, moeraswalstro, kruipwilg en watermunt. Op de droge taluds ontbreken de waterminnende moerasplanten en worden er vervangen door boerenwormkruid, margriet, fluitenkruid, engelwortel, berenklauw, groot kaasjeskruid, hondsdraf en ooievaarsbek.

Het stedelijk natuurreservaat "Wachtspaarbekken Bettelhovebeek" is vrij toegankelijk op de paden. Een natuurleerpad met infoborden slingert om de moeraszone heen. Het bewegwijzerde "Jan de Lichtepad" en het wandelknooppuntennetwerk "Vlaamse Ardennen Zwalmvallei" doen ook het reservaat aan.

Paddestraat

De Paddestraat is een straat in de Vlaamse Ardennen in Velzeke, een dorp in de Belgische gemeente Zottegem. De kasseiweg start op het Romeins Plein te Velzeke en loopt westwaarts door tot de Zwalmbeek op de grens met Roborst (Zwalm), waar de naam verandert in Borstekouterstraat. De weg is een deel van de Via Belgica (Romeinse weg Boulogne-sur-Mer - Velzeke - Keulen) en ligt ook op de toeristische route Romeinse weg Bavay-Velzeke. De Paddestraat werd in 1995 als monument beschermd. Langs de straat bevinden zich het beschermde Schaliënhof en het Hof de Moriaan, dat met zijn omgeving beschermd is. In de Paddestraat bevinden zich ook het Provinciaal Archeocentrum Velzeke en de resten van de Van Themsches molen. De naam Paddestraat is ontleend aan het feit dat de gewone pad, een amfibie, in het voorjaar bij regenachtig weer 's avonds in grote getale de weg oversteekt op weg naar zijn voortplantingswater aan de Molenbeek.

In het wielrennen werd de Paddestraat meermaals opgenomen in het parcours van de Vlaamse voorjaarsklassiekers. In 1973 deed de Ronde van Vlaanderen deze kasseiweg voor de eerste maal aan. Langs de Paddestraat werd een monument opgetrokken waarop de namen worden bijgezet van de winnaars van elke editie van de Ronde van Vlaanderen die over de straat trok.[bron?] De lengte van de kasseistrook bedraagt circa 2.400 meter. De Paddestraat wordt soms ook opgenomen in andere wielerwedstrijden, zoals Omloop Het Nieuwsblad, E3 Harelbeke en (tot 2017) de Driedaagse van De Panne-Koksijde.