TERRA.trail 5: Wiehengebergte tussen Preußisch Oldendorf & Lübbecke

Het begint bij het station van Bad Holzhausen, kuuroord aan de Wiehengebergte. Het eerste station van onze route buiten de stad is de ruïne van het kasteel op de Limberg. De woontoren van dit kasteel is nog relatief goed bewaard gebleven met zijn deels vier meter dikke muren. Het werd waarschijnlijk gebouwd in de 12e eeuw. Ook nog intact is de diepe kasteelgracht en een deel van de poort, waardoor men de voorburcht kon betreden.

Dicht bij de bergkam volgen we een bospad naar het westen en komen uiteindelijk bij de Wiehenturm, een houten uitkijkplatform, van waaruit we het bos van boven kunnen bekijken. Vanaf hier is zichtbaar dat we ongemerkt op een zijtak van de Wiehengebergte, namelijk de "Egge", zijn beland. Bij de afdaling van de Wiehenturm let op de provinciale weg: aan de overkant leidt een smal pad onder een scherpe hoek naar beneden de helling af. Onervaren fietsers duwen liever een klein stukje.
In het nu volgende bosgedeelte zag men nog tot in de vorige eeuw geen fietsers, maar mijnwerkers. Ze werkten voor de mijn Amalia, waar van 1782 tot 1921 met frequente onderbrekingen een zwart gesteente werd gewonnen dat lange tijd voor steenkool werd gehouden. Deze kolen kwamen de geologen meteen al "vreemd" voor, omdat ze niet als "ader", dus als gelijkmatige laag tussen andere gesteentes, te vinden waren, maar redelijk rommelig in spleten en kloven. Pas in 1980 lichtte de geoloog Joachim Koch het geheim van de kolen van Preußisch Oldendorf op: "Impsonit" is de naam van een materiaal dat ontstaat uit aardolie bij hoge temperaturen. En precies dat werd hier gedurende lange tijd moeizaam gewonnen. Sporen van de mijnbouw zijn maar weinig te vinden.
Via een bospad (hier oppassen bij regen!) gaan we naar beneden richting Preußisch Oldendorf. Voordat we het pad verlaten, passeren we bij de Linkenberg een inmiddels tamelijk overwoekerd steengroeiterrein met imposante rotsmuren die veel vertellen over de geologische geschiedenis.
Langs een voormalige steenbakkerij gaan we naar beneden naar de noordrand van Preußisch Oldendorf. We steken de spoorlijn en de B 65 over en komen aan in de vlakke voorlanden van de Wiehengebergte. De volgende 11 kilometer fietsen we ontspannen door de vlakte. We gaan door Offelten, Bruchflage, Eikel en Auf der Horst. Uiteindelijk passeren we het schilderachtige Gut Stockhausen, een middeleeuws landgoed, dat privébezit is en daarom helaas niet bezocht kan worden. Maar het uitzicht van buitenaf is ook al indrukwekkend.
Het volgende stuk laat ons zien hoe ingrijpend menselijke activiteiten een landschap kunnen veranderen. Een natuurgebied - twee gezichten. De provinciale weg leidt ons dwars door het industrieterrein van Lübbecke en slechts enkele kilometers verder belanden we direct in het natuurgebied Nettelstedter Moor. Hier wordt een landschap bewaard dat enkele honderden jaren geleden nog enorme gebieden domineerde.
Bij de B 65 werpen we nog een nauwkeurige blik op de Königsmühle Eilhausen - dit is als het ware "verplichte kost", aangezien we ons hier in het molengebied van Minden-Lübbecke bevinden. De molen werd in 1748 oorspronkelijk gebouwd als "aardhollander". Rond 1900 werd het bovenste deel gemetseld met bakstenen en zo ontstond een "galerijhollander".
In een scherpe bocht naar links zien we rechts iets van de weg af een klein natuurstenen bouwwerk dat een wat verwaarloosde indruk maakt. Het is een oude kalkoven die in 1945 werd gebouwd. Zes tot acht mannen werkten hier tot in de jaren 1950 en produceerden gebrande kalk, te gebruiken voor bouwdoeleinden en als meststof.
Al snel slaan we rechtsaf een grindweg in. Deze loopt langs een hek waarachter een grote steengroeve zich opent. Wie hier een blik terug werpt, ziet aan het einde van de ontginning duidelijk de schuin geplaatste gesteentelagen, die hier werden gewonnen voor de productie van steenslag.
Via kronkelige bospaden volgen we de noordrand van de hoogvlakte tot we uiteindelijk na een behoorlijk taaie klim bij het Tuddental op een hoogte van 230 meter boven zeeniveau de kam oversteken. Daarna hebben we zonder twijfel een rustperiode verdiend.
Na de doortocht van Hüllhorst rijden we op de "Gartenweg" boven het Nachtigallental langs. daar, waar we rechtsaf het dal in slaan, wijst een bord naar het zwavelbad Lusmühle. Tot enkele jaren geleden luidde onder in het dal elke dag om 14 uur stipt een bel die opriep tot het bad. Daarna werd het water uit een zwavelbron op aangename temperaturen gebracht en mocht iedereen in het sterk ruikende water zijn pijntjes bestrijden. De bron is al bekend sinds 1772 en wordt beschouwd als een van de krachtigste zwavelbronnen van Noordrijn-Westfalen. De toekomst van het bad is echter onzeker.
We volgen weer de mooie vallei stroomopwaarts en krijgen net voordat we de hoofdweg opdraaien de kans om ons te versterken voor de volgende bergoversteek. De "Husenmühle" is enkele jaren geleden uitgebreid gerenoveerd en dient nu als plek om iets te eten met een historische achtergrond.
Langzaam, heel langzaam naderen we nu weer de Wiehengebergte, die zich wat dreigend voor ons verheft. Ten westen van de bijna 320 meter hoge berg "Heidbrink" leidt de route omhoog naar de kam. Boven wijzen borden naar de "Reineberg". Bedoeld wordt echter waarschijnlijk het voormalige kasteel Reineberg, dat op deze verheffing midden in het bos ooit als massieve vesting alle aanvallen moest weerstaan. Wie vandaag de dag de heuvel beklimt, kan zich nauwelijks voorstellen hoe het eruit zag tijdens de bloeitijd van dit kasteel. In plaats daarvan staat hier nu een houten schans die vermoedelijk door mountainbike-artiesten is gebouwd.
Aan de noordzijde van de berg gaat het in grote lussen, over brede bospaden, langzaam naar de stad Lübbecke. Hier is het zeker de moeite waard om een uitstapje te maken naar het centrum. Lübbecke is een middelgrote stad die in de oorlog bijna ongeschonden bleef en daardoor een mooie bouwstructuur heeft. Aan de zuidrand van de stad passeren we een zijweg naar de traditionele brouwerij Barre. - In de daar gevestigde "Brauwelt" komt de bezoeker alles te weten over de geschiedenis van het brouwen en van het huis Barre. - De bierproeverijen kun je beter bewaren voor een andere keer en terugkomen. Nu leidt de weg namelijk langs de westelijke flank van de 318 meter hoge Wurzelbrink steil omhoog naar de kam. Er volgt een korte afdaling, maar dit keer blijven we iets hoger aan de zuidhelling. Dienovereenkomstig is de volgende klim dan ook korter, die ons naar een wandelparkeerplaats direct aan de weg leidt. Door het bos gaat het verder naar de volgende kasteelruïne: Optisch weinig spectaculair op het eerste gezicht, maar historisch des te belangrijker is de "Babilonie", waar talrijke legendes omheen zweven. Wie het terrein wil verkennen, moet te voet ronddwalen. Vanaf het kasteelpad dat we met de fiets gebruiken, zien we slechts een deel van de wallen.
In het kleine dorp Obermehnen slaan we linksaf en rijden we langs de vlakke noordhelling door weelderige boomgaarden. De bomen profiteren hier van de goede gronden die ontstaan zijn in de laatste ijstijd. Nu nadert het einde van de rondtour, Bad Holzhausen.
We maken de balans op: Vijf bergoversteken over 60 kilometer is al een prestatie. En dat grotendeels over bospaden. Daar mogen we best een beetje trots op zijn en de avond rustig en gezellig laten eindigen. Misschien met een koel blondje van kristalhelder bergbronwater.