W6-8: Via di Ripetta

W6-8: VIA DI RIPETTA en de OVERSTROMINGEN

FOTO 1: Kaart van Battista Nolli

FOTO 2: Schilderij van Ettore Roesler Franz (eind 19de eeuw). Weergave van Rome tijdens een overstroming. Linksboven zien we een vrouw dat zopas proviand in een mandje werd toebedeeld door de persoon in het bootje. De fontein rechts staat helemaal in het water.

De Via Ripetta is vernoemd naar La Ripetta, het kleine haventje dat vroeger in de onmiddellijke buurt lag van waar nu de Ara Pacis staat. Het verkleinwoord verwijst naar La Ripa Grande of de grote haven in Trastevere (W9-3). Het haventje, of beter gezegd de aanlegsteiger, werd eveneens aangelegd onder impuls van paus Clemens XI en ingehuldigd in 1704. Er werd vooral hout, houtskool en wijn aangebracht.

Op de kaart merken we het haventje (494), de San Girolamo (459), de San Rocco (468), het Mausoleum van keizer Augustus (472) en een douanekantoortje (493). Opmerkelijk is dat er ten noorden van de haven een veerbootje te zien valt. De overtocht wordt beveiligd door het scheepje vast te ankeren aan een kabel. De stroming van de Tiber kon inderdaad vaak verraderlijk sterk zijn.

OVERSTROMINGEN

In de loop van de geschiedenis werd de stad tientallen malen door overstromingen getroffen. Tot 1870, het jaar dat er voor het eerst daadwerkelijk nagedacht werd over de beveiliging van de Tiber, heeft met betrouwbare getuigenissen van 132 watersnoden. Deze veroorzaakten dan ook enorme schade en zorgden voor duizenden slachtoffers.

In het Museo di Roma di Palazzo Braschi op de Piazza di San Pantaleo (W5-15) bevindt zich een marmeren zuil met een inkerving van het waterpeil tijdens de overstroming van 1180. Dit is de oudste stenen getuigenis. De oudste die buiten hangt verwijst naar 7 november 1277 op de Via del Banco Spirito (W5-14) al hangt die niet meer precies op de juiste plaats.

Aan de gevel van de Santa Maria sopra Minerva (W5-3) hangen broederlijk 5 bordjes naast elkaar en de zwaarste overstroming ooit gemeten was op kerstdag 1598 toen het waterpeil 19,56 meter boven het normale peil stond. Er vielen duizenden doden en 9 watermolens werden vernield. De stroming was zo sterk dat er gewag gemaakt werd van het feit dat in de Santa Maria dell’Anima (W5-11) de grafplaten opgetild werden en de geraamten werden meegesleurd…

Marc Vandenbon