Reproductie van een hijskraan - Selinunte

Een kraan voor het hijsen van zware lasten werd aan het einde van de 6e eeuw v. Chr. ontwikkeld door de oude Grieken.

Op stenen blokken van Griekse tempels zijn kenmerkende gaten voor hijsogen gevonden. Deze gaten wijzen naar het gebruik van een hefinrichting omdat ze zich precies boven het zwaartepunt van het blok bevinden, of in paren op gelijke afstand van een punt boven het zwaartepunt.

De komst van de lier en katroltakel in de zogeheten trispastos ("drievoudig getrokken - naar de 3 katrollen") leidde al snel tot vervanging van het duwen van de stenen blokken op schuine opritten die tot dan toe het belangrijkste middel waren om de blokken omhoog te krijgen. Deze kraan werd ook veel door de Romeinen gebruikt. Na het verdwijnen van de Romeinse beschaving, ging de kennis van de kraan voor een belangrijk deel verloren.

De bouwers hadden de mogelijkheid om de last tussendoor vast te zetten. Dit was een belangrijk kenmerk van het ontwerp, omdat het hen in staat stelde om de last op een gecontroleerde manier te tillen, te verplaatsen en neer te zetten op de gewenste locatie.

Het hefvermogen verbeterd volgens het aantal katrollen. 3 katrollen leveren een hefvermogen maal 3 op; 5 katrollen maal 5. Gerekend dat 1 man 50 kg heffen lange tijd kan volhouden, dan is het tilvermogen met een kraanbezetting van 2 man 2 x 50 x aantal katrollen of 300kg of 500 kg voor respectievelijk 3 en 5 katrollen.

De lier werd later door een tredmolen (een rad waar men in kon lopen) vervangen.

Willem Vandenameele