Hoeve Libeek

Hof van Libeek.

Huis of Hof van Libeek heeft een hele lange geschiedenis, waarschijnlijk al van voor 1200. Het oudste gedeelte van de kelder van het woonhuis stamt namelijk uit de periode tussen 1200 en 1300. Niet duidelijk is wat het hoofdgebouw uit die tijd heeft verwoest. Waren het de Brabantse troepen? Was het ander gespuis? Was het een noodlottig ongeval, zoals brand of blikseminslag? De geschiedenis geeft hieromtrent haar geheimen niet prijs.
Tussen 1300 en 1500 werd aan de zuidzijde een nieuwe kelder uitgegraven en werden andere verdiepingen opgetrokken. De hof was destijds in het bezit van de adellijke familie Van Liebeek. Archiefonderzoek laat zien dat Libeek destijds een aanzienlijk goed was, dat tevens volstrekt onafhankelijk was. In het archief van het Kapittel van Sint Maarten (Luik) komt de Franse benaming voor op 14 januari 1325, toen Renars van Arenteel en Reniers van Visé gronden van Libeek ("Les rerred de Libay) in pacht kregen.
Huis Libeek is niet alleen aangeduid als "huis", maar ook als "hof" (1484) en als "kasteel" (1477).
Rond 1500 start een nieuwe fase van de geschiedenis van Libeek, als het huis in handen komt van de Heren van Holsit. Zij hebben de noordvleugel van woongedeelte bijgebouwd. In de mergelstenenwanden van de zolder wordt geschiedenis mooi tastbaar, want meesterleidekker Jan Brant grifte daar in de muur: "Jan Brant dat edel blot – dat weinich heet ende vel verdot – Anno 1610 den 29 Julet". De inscriptie is keurig voor zijn meesterteken.
In 1627 overleed de laatste Holsit van Libeek en daarmee tevens de laatste adellijke bewoner van het huis.
In 1779 schreef een historicus: "Op Eisdensche bodem ligt Liebeek, een riddermatig Huis, dat thans niet veel meer lijkt dan een pachthof, behoorende aan de Grave van Neufchateau." Het nog immer bestaande op de zolder gesitueerde duivenverblijf met hardstenen vloer moet uit die tijd dateren. Volgens het pachtcontract moest de pachter tweehonderd duiven houden, welke dienden tot jachtbuit van de verpachter. Een overblijfsel van het "Ius Columbarii": het recht van duivenslag. Hieruit mag worden geconcludeerd dat de toestand van Libeek grondig was veranderd. De "Borch" (burcht, annex kasteel), sedert 1627 niet meer tot adellijke heren bewoond, is verworden tot een woonhuis, waarin een pachter of halfwin woonde.
Anno nu zijn de grachten grotendeels opgevuld en zijn aan de westzijde van het hoofdgebouw boerderijgebouwen opgetrokken. (bron: Heemkundevereniging Sint Geertruid).

Eijsden-Margraten