De Hemmense gemeente heeft een lange geschiedenis. Voorgangers van vóór de Reformatie zijn nog bekend; hun namen prijken op de wand in de consistoriekamer. Van de Reformatie tot heden hebben veel dienaars de gemeente gediend, overigens in nauwe relatie met de familie Van Lynden die - het inmiddels verwoeste - kasteel bewoonde en ook een belangrijke stem had in de kerk. Van de voorgangers mag hier genoemd worden ds. Johannes Mauritius Mommers die de gemeente 55 jaar heeft gediend (1682-1737). Voor zijn tijd was Mommers een oecumenisch gezinde voorganger. Hij schreef o.a. een uitgebreid werk 'Luther gereformeert' (Leiden 1729) waarin hij voorzichtige gedachten ontvouwde ten aanzien van de eenheid der kerken. Ongetwijfeld heeft deze open houding reeds toen uitstraling gehad in de gemeente en de omgeving. Mommers was daarbij tegelijk een kind van de Nadere Reformatie. De piëtistische spiritualiteit is in zijn werken duidelijk merkbaar.
Hoewel Hemmen, gelegen in de Betuwe, een dorpje van zeer bescheiden omvang is gebleven, heeft het zich met name in de vorige eeuw meer landelijke bekendheid verworven. De aanzet daartoe moet niet gezocht worden in bepaalde pr-acties van de toenmalige bestuurders van het dorp. Integendeel, Hemmen werd bekend door nog een andere dienaar van de enige kerk ter plekke, de Hervormde Gemeente.
Op de plaats van de huidige kerk moet in de Middeleeuwen al een bidkapel ter ere van Maria hebben gestaan, ten oosten van de burcht van Hemmen, aan de 'gevaarlijke' weg van Wageningen naar Nijmegen. In 1395 stond de kerk als Sint Maartenskerk in de lijst van kerken, die de bouw van de Dom te Utrecht bekostigden.
Het schip van de kerk zal wellicht veel ouder zijn (13e eeuw). Daarvoor heeft er waarschijnlijk al een heidens heiligdom gestaan.
Het koor van de kerk stamt uit de 15e eeuw. Al vele eeuwen geldt dus: "Hier wordt de rust geschonken" (opschrift boven de ingang). Prachtig zijn de gebrandschilderde ramen in de kerk, in 1933 gemaakt door Femmy Schilt-Geesink. Ze geven links en rechts een beeld van verhalen uit het Nieuwe Testament. In de oorlog werd de kerk deels en ook de ramen verwoest, maar gelukkig weer hersteld.
Achter in de kerk zijn gedenkstenen van ds. O.G. Heldring (stichter Heldring -gestichten te Zetten) en ds. Ippius Fockens. Hun namen vindt men ook op de naamborden van predikanten in de consistorie (1935), zelfs al van vóór de Reformatie. Het RK verleden blijkt ook in het koor: dichtgemetseld priesterpoortje, lavabo en sacramentshuisje. Uit de herdenkingsplaten rechts (1787, van Lijnden van Hogendorp met de wapens) en links (1931) blijkt de band tussen kasteel en kerk. In 1931 sterft de laatste heer van Hemmen kinderloos, zijn bezit wordt in een fonds omgezet: het "Fonds voor Kerk en Zending".
Opvallend in het koor zijn nog de oude kroon (die in het schip is een kopie) en de koperen lezenaar en blaker aan de preekstoel (allen waarschijnlijk 17e eeuws). De preekstoel is minder oud, stond vroeger op een hoge poot (nu doopvont) en is enige keren verplaatst. Bij de laatste restauratie werden een Duitse lezenaar en een stoel uit Italië geplaatst. Het orgel is oorspronkelijk een barokorgel uit 1725. De kas is bewaard gebleven, het orgel zelf is vele malen vernieuwd. In 1972 bouwde de orgelbouwer De Jongh uit Lisse een nieuw orgel in de oude kas. Het telt 14 registers.
In de toren bevindt zich een onlangs nog hersteld zeer oud uurwerk. De klok boven het orgel houdt gelijke tred met de torenklok. De huidige toren stamt uit het eind van de 18e eeuw; de luidklok erin is na de laatste oorlog vernieuwd, ze luidt sinds kort automatisch.
Om de kerk liggen vele oude graven. Daar vindt men ook de grafkelder van het geslacht van Lijnden, een oude stenen sarcofaag en vooral de stilte onder de hoge platanen.
Tekst: Gerrit Veneklaas
| | Publiek | Engels
Selecteer hieronder één van de populairste activiteiten of verfijn je zoekopdracht.
Ontdek de mooiste en meest populaire routes in de buurt, zorgvuldig gebundeld in passende selecties.
Selecteer hieronder één van de populairste categorieën of laat je inspireren door onze selecties.
Ontdek de mooiste en meest populaire bezienswaardigheden in de buurt, zorgvuldig gebundeld in passende selecties.
Met RouteYou kan je eenvoudig zelf aangepaste kaarten maken. Stippel je route uit, voeg waypoints of knooppunten toe, plan bezienswaardigheden en eet- en drinkgelegenheden in en deel alles met je familie en vrienden.
Routeplanner<iframe src="https://plugin.routeyou.com/poiviewer/free/?language=nl&params.poi.id=8265510" width="100%" height="600" frameborder="0" allowfullscreen></iframe>
Probeer deze functionaliteit gratis met een RouteYou Plus proefabonnement.
Als je al een dergelijke account hebt, meld je dan nu aan.
© 2006-2024 RouteYou - www.routeyou.com